|
Bogusław Maziak Naukowcy Politechniki Lwowskiej siłą napędową odbudowy i rozwoju polskiej Politechniki w Gdańsku od 1945 r. Wspomnienia
W czerwcu 2005 r. pracownicy, absolwenci, studenci i przyjaciele Politechniki Gdańskiej obchodzili uroczyście 60-lecie przekształcenia niemieckiej PG w polską państwową szkołę akademicką. Nastąpiło to na mocy Dekretu KRN z 24.05.1945 r. W art. 2 pkt 1 postanowiono, że PG miała składać się z następujących wydziałów:
Zgodnie z art. 2 pkt 2 Minister Oświaty był uprawniony do powoływania nowych wydziałów i oddziałów. Decyzja Rządu RP w/s odbudowy Politechniki i rozpoczęcia nauki została powzięta na początku 1945 r. Min. Oświaty powołał grupę naukowców pod przewodnictwem prof. S. Turskiego z udziałem inż. K. Kopeckiego, dr. K. Kubika, inż. F. Otto i S. Szymańskiego, której zlecił wyjazd do Gdańska niezwłocznie po wyzwoleniu w celu rozpoznania stanu faktycznego budynków i wyposażenia uczelni. Po przybyciu na miejsce stwierdzono stan następujący: zawalenie się dachu i stropu głównego gmachu, zniszczenie auli, głównej klatki schodowej i części sal. Pozostałe budynki i laboratoria miały zniszczone dachy, elewacje i wystrój wewnętrzny sal i pomieszczeń. Oszklenie wszystkich budynków było szczątkowe. W podobnym stanie były instalacje elektryczne, wodne i sanitarne. Raport z wizytacji przedstawiono Ministerstwu. Członkowie grupy kontrolnej samorzutnie rozpoczęli oczyszczanie rumowisk, zabezpieczania istniejącego majątku przed dewastacją. Wkrótce przybył do Gdańska l rektor prof. S. Łukasiewicz (naukowiec z PLw.) z zadaniem kierowania odbudową, skompletowania kadry kierowniczej i naukowej, aby możliwe było rozpoczęcie studiów w 1945 r. Duża grupa wybitnych naukowców z PLw. zamierzała swoją przyszłość związać z PG, mimo że „deklaracja woli" środowiska lwowskiego została odrzucona (szerzej w treści wspomnień). Olbrzymie zniszczenia miasta i uczelni nie zachęcały do osiedlania się wyczerpanych tułaczką i schorowanych ludzi. Doświadczeni i przedsiębiorczy naukowcy potrafili wskrzesić nadzieję o realności nadrzędnego celu tj. stworzenia polskiej Politechniki w polskim Gdańsku. Potrzebny był ofiarny wysiłek, dobra organizacja pracy, inwencja oraz upór w dążeniu do celu. Równocześnie musiały docierać środki pieniężne i poprawiać się warunki życiowe pracowników i ich rodzin. Najbliższymi współpracownikami l rektora byli prorektorzy prof. prof. E. Geisler, S. Turski i powoływani dziekani z pełnomocnictwami, obdarzeni zaufaniem w pracach programowych, kadrowych i rekrutacyjnych, ale bez środków pieniężnych (początki) na zlecone remonty i potrzebną aparaturę. Z lektury wspomnień dotyczących „rozruchu" wydziałów ocenią Państwo ogrom prac i trudności do pokonania przez profesurę. Pracownicy z PLw. i innych uczelni posiadany twórczy potencjał: nowoczesną wiedzę, dorobek naukowy i uzdolnienia pedagogiczne ofiarowali nowej Politechnice i jej wychowankom. Wielu moich kolegów i ja - absolwenci różnych specjalności zaciągnęliśmy dług wobec naszych Profesorów, którego nie możemy już spłacić na Ziemi. Z głęboką wdzięcznością wspominam setki godzin wykładów i ćwiczeń oraz wychowawczą pracę hartującą nas do samodzielnego życia zawodowego, kształtującą nas na uczciwych ludzi. Z racji święta szacownej Politechniki i jej Twórców pragnę w tym momencie oddać hołd i złożyć symbolicznie synowski pocałunek na dłoni Profesorów, naszych Ojców i Mistrzów (prawdziwe po lwowsku). Okupant sowiecki wyrzucając Ich z Politechniki i ze Lwowa chciał pozbawić prawa do satysfakcji ze wspaniałych osiągnięć 20-lecia międzywojennego i wykreślić z narodowej pamięci prawdę o 100-letniej służbie Lw.Sz.P i PLw., młodzieży polskiej i innych narodowości studiującej w latach rozbiorów i w II RP.
Organizacją Wydziału zajmował się zespół naukowców w składzie: l dziekan prof. dr arch. Marian Osiński, art. malarz Władysław Lam i prof. arch. Władysław Czerny. Istnienie Wydziału usankcjonował Minister Oświaty w październiku 1945 r., gdyż w Dekrecie z maja 1945 r. pominięto Architekturę. Utworzono 16 katedr wypełniających wydzielone zadania, którymi kierowali następujący nauczyciele akademiccy wysiedleni ze Lwowa:
Noty biograficzne wybranych profesorów
Prof. inż. arch. Marian Osiński (1883-1974) Po egzaminie dojrzałości w 1908 r. wstąpił na Wydział Architektury Wyższej Szkoły Technicznej we Lwowie. Po zdaniu z wyróżnieniem egzaminu dyplomowego został asystentem na swoim wydziale. Jako stypendysta doskonalił umiejętności w Akademii Sztuk Pięknych w Rzymie i na Politechnice w Monachium. Po powrocie na uczelnię wykładał jako docent przedmioty: formy architektoniczne i perspektywa malarska. Od 1930 r. kierował Katedrą Architektury Historycznej. W latach 1936-1938 był dziekanem Wydziału Architektury. Po wysiedleniu Go ze Lwowa czasowo pracował w Rzeszowie, skąd przeprowadził się do Gdańska, gdzie czekały nowe zadania w tworzonej Politechnice. Przyjął obowiązki l dziekana - organizatora Wydziału, które wypełniał do 1952 r. W 1946 r. uzyskał tytuł prof. zwyczajnego, co potwierdziło Jego kompetencje jako kierownika katedry AP (wstęp rozdziału). Dane mu było wcielać w życie programy odbudowy Gdańska i współpracować w rekonstrukcji architektury Pomorza (Szczecin, Koszalin, Kołobrzeg). PG w uznaniu wybitnych osiągnięć Profesora nadała mu w 1970 r. tytuł doctora honoris causa. Plonem jego talentu są następujące budowle w kraju: kościoły parafialne w miejscowościach Polanka, Głębokie, Stale, Grębów, obiekty przemysłowe w Jaśle i Krośnie, wille we Lwowie, ratusz w Stryju, zrekonstruowany zamek w Żółkwi. Prof. inż. archit. Witold Minkiewicz (1880-1961) Urodził się w Irkucku, gdzie zesłano rodziców za udział w Powstaniu Styczniowym. W 1901 r. rozpoczął studia w Szkole Politechnicznej we Lwowie, w której uzyskał dyplom inż. architekta z odznaczeniem, oraz angaż na asystenta. W 1920 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego, a po 5 następnych latach został profesorem zwyczajnym w Katedrze Architektury PLw. Począwszy od 1926 r. był dziekanem i przez 5 następnych kadencji prodziekanem Wydziału Architektury. W latach 1930/31 sprawował funkcję rektora PLw. W 1938 r. przyznano mu zaszczytny tytuł doctora honoris causa. Okupację przeżył we Lwowie. W 1945 r. został aresztowany przez NKWD i wywieziony do Donbasu, lecz po nękających przesłuchaniach został zwolniony. Wrócił do Lwowa, jednak zmuszono Go do wyjazdu w ostatnim transporcie wysiedleńców-pracowników PLw. Po przyjeździe do Gdańska został ciepło przyjęty przez przyjaciół z PLw. i rektora Politechniki, który powierzył mu odpowiedzialne zadania, a to: organizację i kierowanie Katedrą Architektury Monumentalnej, projektowanie i rekonstrukcję gmachu głównego PG. Mimo osłabionego zdrowia z właściwą Mu pasją i bezgraniczną pracowitością podołał wszystkim zadaniom. W 1960 r. otrzymał tytuł doctora honoris causa PG oraz w pełni zasłużony w 1938 r. Krzyż Komandorski Orderu Odrodzenia Polski. W powojennej Polsce również Nagrodę Państwową l st. i Order Sztandaru Pracy l klasy. Dzięki swym budowlom Profesor żyje w pamięci ludzi-użytkowników we Lwowie: rozbudowanej PLw., unowocześnionej Katedry Ormiańskiej i kościoła im. Marii Magdaleny, klientów poczt w Borysławiu, Sandomierzu i Ostrowcu Świętokrzyskim oraz kuracjuszy uroczego ponadczasowo Pensjonatu w Krynicy (nagroda l stop.). Prof. art. malarz Władysław Lam (1893-1984) Urodził się i uczył w miastach Bośni i Hercegowiny. Od dziecka przejawiał nieprzeciętne uzdolnienia malarskie i wrażliwość na walory plastyczne otoczenia. Po powrocie do Krakowa studiował w-ASP pod kier. T. Aksentowicza i J. Mehoffera w latach 1912-1918. Po studiach postanowił usamodzielnić się, co realizował przyjmując kolejno posady: nauczyciela gimnastyki w Łodzi, nauczyciela rysunków w Korpusie Kadetów - Modlin, a także rysunku i malarstwa w gimnazjum w Poznaniu. Należał do grup artystycznych „Świt" i „Plastyka", a będąc sekretarzem organizował wystawy w większych ośrodkach w kraju. Po wstąpieniu do Stowarzyszenia „Nowa Generacja" przeniósł się do Lwowa. Malował pejzaże, widoki architektoniczne, portrety, kompozycje figuralne. Przykłady prac: Stary most w Mostarze, portrety rodziców, Krajobraz z Oliwy, Budowa z klocków (Muzeum Narodowe we Wrocławiu), Sen (lwowska Galeria Obrazów - od 1936 r.). W 1934 r. kierownictwo PLw. zatrudniło Go na stanowisko Kierownika Katedry Rysunków Odręcznych i Figuralnych oraz przyznało tytuł zastępcy profesora. Funkcję piastował do sierpnia 1939 r. Później był samodzielnym pracownikiem. Po wysiedleniu ze Lwowa przybył do Gdańska, aby na Politechnice zorganizować Katedrę Rysunku i Rzeźby na Wydz. Arch. Utworzył związek twórców malarstwa i rzeźby, który urządził l wystawę malarstwa w salach PG (ogromne powodzenie) oraz w innych miastach. Po przejściu na emeryturę pracował z pełnym oddaniem jako pedagog i kontynuator własnej twórczości. Dużą wartość dla miłośników sztuki mają wydane książki, komentarze w katalogach wystawowych i rozprawy w czasopismach. Z racji udziału w wystawach i na specjalne zaproszenia zwiedził Włochy, Francję, Jugosławię, Szwajcarię, RFN i in. Był odznaczony wysokimi odznaczeniami państwowymi. Prof. Franciszek Otto (1904-2000) Rodowity Lwowianin z rodziny wielodzietnej (4 braci, 2 siostry), syn pracownika PKP. Po egzaminie dojrzałości został studentem Wydziału Mechanicznego PLw. w 1921 r. Po egzaminie dyplomowym zasilił kadry pracowników naukowych jako asystent w Katedrze Geometrii Wykreślnej, w której pracował do 1941 r. Cieszył się uznaniem kolejnych zwierzchników, prof. A. Plamitzera i K. Bartla. W latach niemieckiej okupacji zmienił zawód, jednak nie zrezygnował ze swego powołania. Po utworzeniu Rządu Tymczasowego z siedzibą w Lublinie zgłosił się do Min. Oświaty, które włączyło Go do składu polskiej delegacji z zadaniem wyjazdu do Gdańska dla organizacji polskiej politechniki bezzwłocznie po wyzwoleniu tego miasta. Stan i program prac omówiłem wcześniej. Pan Franciszek został wciągnięty w wiry wielokierunkowych prac „reanimacyjnych" pogruchotanych gmachów i aparatury badawczej. Powołany na stanowisko Kierownika Katedry Geometrii Wykreślnej w 1945 r. bardzo operatywnie i metodycznie doglądał remontu sal, kompletacji wyposażenia (projektował meble do sal wykładowych i ćwiczeń), organizował narzędzia i pomoce naukowe, najzdolniejszych studentów angażował na swoich asystentów. Był bardzo wymagającym przełożonym wobec asystentów i studentów. Nagradzał za solidność, innowacyjność w myśleniu i rozwiązywaniu zadań. W latach 1952-1954 i 1964-1966 był dziekanem Wydziału Architektury. Bardzo zaabsorbowany tą pracą, organizację Katedry powierzył zdolnym wychowankom (adiunktom i asystentom). Był wykładowcą swego przedmiotu dla studentów Architektury i Budownictwa Lądowego, tu „nie uznawał zastępstwa". Wykładał na innych uczelniach Wybrzeża. Był autorem podręcznika i zbioru zadań z koronnego przedmiotu, recenzentem prac naukowych i wydawnictw specjalistycznych. Tytuł profesora zwyczajnego nauk technicznych uzyskał w 1972 r., tytuł doctora honoris causa otrzymał dopiero jako emerytowany profesor, czyli w 1985 r. Wspomnienie studentki o Jej rozmowie z Profesorem po zdanym egzaminie:
Został utworzony na mocy Dekretu z 1945 r. l dziekanem był lwowianin prof. Włodzimierz Wawryk. Do zadań Kierownika Wydziału należała odbudowa przydzielonego budynku, organizacja jednostek naukowo-dydaktycznych i wykonanie wszystkich prac zapewniających otwarcie Uczelni i rozpoczęcie studiów w 1945 r. Utworzono 14 katedr powierzając naukowcom z PLw. zorganizowanie i kierowanie częścią z nich jak niżej:
Noty biograficzne wybranych naukowców
Prof. Włodzimierz Wawryk (1902-1963) Ukończył Uniwersytet JK we Lwowie uzyskując tytuł doktora filozofii. W 1930 r. został młodszym asystentem w Katedrze Petrografii i Mineralogii w PLw. i UJK otrzymując jako słuchaczy i podopiecznych studentów II roku. W 1932 r. obronił doktorat z filozofii w zakresie mineralogii i petrografii. W katedrze kierowanej przez wybitnego naukowca prof. Juhana Tokarskiego szczególne znaczenie przypisano wykładom i ćwiczeniom o rozwoju nauki o złożach mineralnych występujących na ziemiach polskich. Po wybuchu II wojny światowej wykładał na Wydziale Rolniczo-lasowym i technikum chemicznym. Lwów opuścił przed ponownym wkroczeniem Sowietów, a do Gdańska przybył w kwietniu 1945 r., by uczestniczyć w odbudowie i organizacji Wydziału Chemii PG. Kierownikiem Katedry Mineralogii i Petrografii Wydz. Chemii został na początku 1946 r. W pracy naukowo-dydaktycznej wykorzystywał doświadczenia profesury wypracowane w PLw. Anegdota Prof. Wawryk egzaminując studentów l roku często rozszerzał pytania o nazwy i własności minerałów wyjętych z gabloty w pokoju egzaminacyjnym. Jeśli pytanie wykraczało poza stan wiedzy studenta, wówczas Profesor sięgał po ostatnie „łatwiejsze" do zdefiniowania próbki przechowywane w gablocie na korytarzu. Giełda pod drzwiami egzaminacyjnej sali i studenci II roku próbki te humorystycznie nazwali „wawryki". Nazwę wbijali w głowy spiętych delikwentów przed wejściem na egzamin. Profesor wysłuchiwał cierpliwie odpowiedzi ofiary „giełdy", a będąc w dobrym humorze stawiał trójkę. Pechowcy musieli zgłosić się na egzamin poprawkowy. Pechowcy wawryki „sprzedawali" młodszym na następnych sesjach egzaminacyjnych biorąc odwet za „blamaż". Prof. Tadeusz Pompowski (1910-1985) Rodowity Lwowianin. Wykształcenie średnie osiągnął we Lwowie, tu studiował na Wydziale Chemii, a PLw. ukończył uzyskaniem dyplomu inż. chemii w 1937 r. W okresie studiów pracował zawodowo w Stacji Doświadczalnej PLw. oraz jako asystent w laboratorium anal. chem. W latach okupacji początkowo był asystentem Katedry Technologii Nieorganicznej badającej wody, glebę i materiały budowlane, od 1941 r. pracował poza uczelnią. Po II wojnie światowej ponownie związał się z uczelnią - organizowaną PG. Jako adiunkt Wydziału Chemii wykładał chemię ogólną studentom Wydz. Budowy Okrętów, Elektrycznego i Mechanicznego. W 1948 r. obronił pracę doktorską, a już w 1947 r. został kierownikiem katedr wymienionych we wstępie o Wydziale Chemii. Piastował funkcje dziekana i prodziekana Wydziału Chemii (Wstęp rozdziału). Badania analityczne obejmowały wytwarzanie i oznaczanie związków chemicznych niezbędnych gospodarce narodowej i w pracach badawczych Wydziału Chemii. Opracowano i pilotowano nowe procesy w skali półtechnicznej, następnie technologię i aparaturę badawczą i wytwórczą. Osobisty autorytet i nieprzeciętne zdolności organizacyjne służyły Mu jako atuty w załatwianiu kluczowych decyzji i środków pieniężnych na rozbudowę zaplecza badawczego i na nowoczesną aparaturę naukową. Dbał zawsze o dobro studentów i był przez całą brać bardzo lubiany, mimo że niejednokrotnie ostro, lecz zasadnie, ich karcił. W życiu osobistym towarzyski, serdeczny, pozbawiony egoizmu, po przyjacielsku odnosił się do młodszych, mniej doświadczonych kolegów. Aktywny w towarzystwach: NOT, ZNP, PTCH. Prof. Zbigniew Rozmej (1908-1975) Egzamin maturalny złożył w gimnazjum „Szkoła Lubelska". W 1930 r. zdał egzamin konkursowy i został studentem Wydziału Chemii PLw. Zgodnie z zainteresowaniami specjalizował się w dziedzinie chemii organicznej odnosząc osobisty sukces - odkrywa nowy barwnik pracując pod kierunkiem prof. Leśniańskiego. W 1937 r. uzyskał dyplom inżyniera chemika, został zatrudniony na kierowniczych stanowiskach w zakładach destylacji żywicy i suchej destylacji drewna. Po wybuchu II wojny światowej oskarżony przez hitlerowców o sabotaż w zakładzie, został wysłany do obozu Sachsenhausen. Po półtorarocznej karze wyszedł na wolność dzięki staraniom Dyrekcji Lasów Państwowych. Pracował w różnych zakładach w swojej specjalności. Uczestniczył w produkcji materiałów wybuchowych, której wykrycie groziło śmiercią. Po aresztowaniu i ponownym uwolnieniu zakonspirował się do końca wojny. W 1948 r. prof. T. Pompowski zachęcił inż. Z. Rozmeja do pracy w nowej uczelni Gdańska, której kierownictwo z zadowoleniem powierzyło Mu organizację i kierowanie Katedrą Chemiczną Technologii Drewna i Torfu na Wydziale Chemii. Został opracowany i zatwierdzony program dla l i II roku studiów; operatywny Pan kierownik zdobył środki pieniężne na wyposażenie laboratorium chem. I na zakup specjalistycznej literatury obcojęzycznej. Dowody uznania za twórczą pracę to tytuły prof. nadzwyczajnego w 1954 r. i prof. zwyczajnego w 1964 r. Wyszkolił liczną kadrę naukową i przemysłową w nowej dziedzinie, był autorem wielu publikacji i podręczników. Otrzymał zasłużone odznaczenia państwowe. Doc. inż. Bronisław Nartowski (1898-1955) Rodowity Lwowianin, chociaż świadectwo dojrzałości uzyskał po ukończeniu szkoły realnej w Wiedniu. Po wieloletnich studiach w Lwowskiej Szkole Politechnicznej przerywanych służbą wojskową w polskim wojsku (Szkoła Podchorążych Kolejnictwa), udziałem w walkach i pobytem na leczeniu ran „na tyłach", w 1924 r. zdobył tytuł inż. chemika. Wcześniej był asystentem w Katedrze Technologii Chemicznej zorganizowanej przez prof. I. Mościckiego i wyposażonej w nowoczesną aparaturę za własne pieniądze. Prof. I. Mościcki był inicjatorem utworzenia spółki pn. „Metan", w której inż. Nartowski pracował od początku. Bardzo cenne i pożyteczne były jej cele: pełnienie funkcji promotora postępu technicznego, współpraca przy rozbudowie polskiego przemysłu chemicznego oraz szkolenie młodej kadry naukowo-technicznej. Twórcza kadra wykonywała badania na płatne zlecenia, patentowała nowe technologie, konstruowała aparaturę badawczą i produkcyjną. Patenty i projekty sprzedawano w kraju i za granicą, a dochody otrzymywała PLw. na rozwój wydziałów. W 1929 r. inż. B. Nartowski zachęcony przez prof. Mościckiego „przeszedł" do pracy w budowanej fabryce związków azotowych koło Tarnowa. Początkowo jako pracownik, a następnie kierownik wydziału syntezy amoniaku. Po II wojnie światowej w Zakładach Chemicznych w Oświęcimiu uruchamiał aparaturę do produkcji benzyny syntetycznej. Aparaturę przejęła Polska w ramach reparacji wojennych. W 1948 r. objął na PG stanowisko kierownika Katedry Technologii Paliw i Smarów. Dzięki gruntownej znajomości procesów produkcyjnych przemysłu chemicznego i doświadczeniu, co spożytkował na wykładach i w czasie ćwiczeń, został w 1954 r. mianowany docentem. Prof. Henryk Niewiadomski (1905-1992) Po zdaniu egzaminu dojrzałości w gimnazjum w Zakopanem został studentem Wydziału Chemii PLw. W 1927 r. uzyskał dyplom inż. chemii i rozpoczął pracę jako chemik zmianowy w Kopalni Soli Potasowych w Kałuszu. W latach trzydziestych ub. wieku pracował na odpowiedzialnych stanowiskach w przemyśle żywnościowym, ponadto naukowo na PLw., a w 1935 r. obronił doktorat. W latach okupacji wykonywał podrzędne prace i ukrywał się przed aresztowaniem. Po II wojnie światowej kierował kilkoma zakładami przemysłu tłuszczowego, a także wykładał na PLw. Od 1951 r., kiedy powołano Go na kierownika Katedry Chemii i Technologii Tłuszczów, poświęcił się pracy naukowej i dydaktycznej. Po utworzeniu Instytutu Chemii Organicznej i Żywności został jego dyrektorem. Tytuły profesorskie uzyskał w latach 1958 i 1964. Był autorem wielu publikacji i rozpraw, pracował jako członek Komitetu Technologii Chemii i Żywności PAN, a także jako przewodniczący i wiceprzewodniczący Rady Naukowej Instytutu Przemysłu Tłuszczowego. Wielokrotnie nagradzany i odznaczany.
Został utworzony na mocy Dekretu z maja 1945 r. Rektor PG mianował l dziekanem Lwowianina - wybitnego naukowca prof. Karola Pomianowskiego, który zatwierdził nową nazwę wydziału jako Wydział Inżynierii Lądowej i Wodnej adekwatną do rozwoju technicznego kraju i gałęzi jak budownictwo morskie i wodne śródlądowe. Wydział został „dopięty" kadrowo i rozmieszczony w wygospodarowanych odremontowanych budynkach. W latach 1945-1952 Wydział składał się z 15 katedr zapewniających: prawidłowy profil studiów, prowadzenie prac badawczych i realizację prac inżynierskich na rzecz odbudowywanego Wybrzeża. Następujący naukowcy Lwowianie podjęli trud organizacji i kierowania katedrami:
Następujący profesorowi Lwowianie sprawowali wysokie funkcje na Politechnice Gdańskiej: Noty biograficzne wybranych naukowców
Prof. Władysław Bogucki (1910-1992) Po ukończeniu gimnazjum w Krakowie został przyjęty na l rok studiów WIŁ i WPLw. W 1933 r. zdał z oceną „b. dobry" egzamin dyplomowy i wrócił do Krakowa, gdzie kierował robotami drogowymi w centrum miasta. Tu z rodziną przeżył okupację. Po zakończeniu II wojny światowej wyjechał do Gdańska i pracował krótko w Biurze Odbudowy Portów. Przyjął propozycję pracy na PG w charakterze adiunkta i wykładowcy w Katedrze Budownictwa Stalowego. Następnie został kierownikiem wspomnianej Katedry i Zakładu KBiM, w którym jako pierwszy w kraju zorganizował pracownię tensometryczną. Pełnił obowiązki rektora PG i dwukrotnie dziekana Wydziału. W pamięci studentów-wychowanków utrwalił się jako doskonały wykładowca, wymagający lecz sprawiedliwy i dobry człowiek. Interesował się warunkami pracy i bytowania swoich podopiecznych i pomagał w ich poprawie. Był ofiarnym społecznikiem działającym przez ZNP na rzecz idei budowy domków jednorodzinnych dla pracowników PG. Kontakt ze studentami utrzymywał będąc we władzach AZS i Akademickiego Klubu Morskiego. Był wielokrotnie odznaczany i nagradzany przez Radę Państwa i Ministerstwo. Prof. Karol Pomianowski (1874-1948) Rodowity Lwowianin. Po ukończeniu szkoły średniej odbył studia na Wydziale Inżynierii LWSP do 1900 r. W latach 1901-1904 był asystentem w Katedrze Budownictwa Wodnego. Równolegle zaprojektował i kierował wykonaniem sieci kanalizacyjnej Lwowa. W 1909 r. był docentem w Katedrze Wodociągów i Kanalizacji miast. Oprócz wykładów zgodnych z profilem Katedry uczył: o oczyszczaniu wody przeznaczonej dla fabryk i mieszkańców miast, o budowie oczyszczalni i o procesie oczyszczania odpadów komunalnych. W 1912 r. został doktorem nauk technicznych, a po 2 kolejnych latach profesorem nadzwyczajnym. Od 1918 r. pracował na PW kierując Katedrą Budownictwa Wodnego do 1939 r. Prof. K. Pomianowski był obdarzony przez naturę zdolnościami projektanta wizjonera o wszechstronnym umyśle zdolnym do gruntownego opanowania i stosowania wiedzy wielokierunkowej jak: budowa sieci wodno-kanalizacyjnej, oczyszczanie ścieków z urządzeniami do tego celu, hydrologia i hydraulika, gospodarka wodna, geologia i mechanika gruntów, budownictwo i fundamentowanie w terenach zawodnionych. Posiadał genialną intuicję i nieomylność w doborze optymalnych rozwiązań w mikro- i makroskali technicznej. Powyższe przymioty są przykładem bezbłędnego sprzężenia zwrotnego. Dodajmy, że Profesor korzystał z literatury zagranicznej mając biegłą znajomość języków: niemieckiego, angielskiego i francuskiego. Dzięki częstym wyjazdom do Szwajcarii, Włoch, Niemiec, Wielkiej Brytanii i USA utrzymywał z kierownictwami i naukowcami nieprzerwane kontakty. Dlatego Jego wykłady i publikacje zawierały najnowszą wiedzę z dziedzin, w których był niekwestionowanym autorytetem. Po II wojnie światowej na prośbę Min. Oświaty zgodził się na przeniesienie do Gdańska. Rektor PG znał Profesora z PLw. i bezzwłocznie mianował Go l dziekanem Wydziału ILiW oraz zgodził się na równoczesne kierowanie Katedrą H.HiB.ZoSW (początek rozdziału). Przed inauguracją l roku działalności polskiej Politechniki Szanowny Pan Karol otrzymał tytuł profesora zwyczajnego. Profesor był wzorowym dydaktykiem i wychowawcą wielu inżynierów oraz najbliższych współpracowników-naukowców. Jego zalety umysłu i serdeczność oraz skromność budziły podziw, ale równocześnie były bodźcem do naśladowania. Przy współdziałaniu z kadrą naukową opracował i wydał dużo podręczników, książek oraz artykułów w prasie naukowej. Najważniejsze przykłady działalności badawczo-projektowej: urządzenia wodno-kanalizacyjne dla Warszawy, Gdyni, Kalisza, Zakopanego (oprócz Lwowa). Wykonał obliczenia katastru sił wodnych na Dunajcu, Sole, Skawie, Stryju, projekty wstępne zbiorników w Porąbce, Rożnowie, Czorsztynie, Solinie i Myczkowcach; stopni wodnych w Koronowie na Brdzie, na Bielanach na Wiśle. Projektował zakłady energetyczne - elektrownie szczytowo-pompowe na kilku naszych rzekach. Za olbrzymie zasługi dla kraju i uczelni: PLw. i PG był wielokrotnie odznaczany i nagradzany. Bardzo sobie cenił Krzyż Komandorski Orderu Polonia Restituta, którym odznaczył Go prezydent II R P prof. I. Mościcki. Prof. Stanisław Huckel (1911-1980) Rodowity Lwowianin przygotowany przez szkoły i doświadczenie życiowe do samodzielności w nauce, do ograniczania osobistych przyjemności dla dobra najbliższych. Po studiach na PLw. i uzyskaniu dyplomu inż. dróg i mostów z oceną bardzo dobrą rozpoczął pracę przy budowie portów rybackich we Władysławowie, Jastarni i Pucku. Od 1937 r. jako kierownik techniczny oddziału hydrotechniczno-drogowego opracowywał projekty techniczne inwestycji morskich i wodno-kanalizacyjnych i pełnił nadzór nad ich budową w porcie gdyńskim. W 1940 r. został zmuszony do wyjazdu z Gdyni, resztę okupacji przeżył w Krakowie. W 1945 r. wrócił na Wybrzeże, początkowo pracował w BOP w Gdańsku- Wrzeszczu jako naczelnik Wydziału Projektów i Konstr. w portach Gdyni i Gdańska. W październiku 1945 r. został adiunktem Katedry Budownictwa Morskiego i Portów na Wydziale ILiW PG. W 1950 r. nominowany na profesora nadzwyczajnego w swoim wydziale, tytuł profesora zwyczajnego uzyskał w 1962 r. Jako uznany w kraju i świecie autorytet był członkiem rzeczywistym PAN, członkiem korespondentem zagranicznym Akademii Nauk w Tuluzie. Byt konsultantem rozbudowy portów na Kubie, w Albanii i w Chinach. Wykładał na uczelniach w Austrii, Francji, Holandii, USA, Czechosłowacji i Jugosławii. Opublikował wartościowe książki i podręczniki akademickie z dziedzin, w których był ekspertem i nauczycielem akademickim. Wychowankowie Profesora: pracownicy naukowo-dydaktyczni i praktycy wspominają Go jako wspaniałego człowieka, z którego wiedzy i pionierskich wówczas rozwiązań do dziś korzystają. Prof. Zdzisław Pazdro (1903-1989) Rodowity Lwowianin. Edukację rozpoczął w szkole powszechnej, a patriotyzm wpajali mu rodzice i instruktorzy młodzieżowych drużyn niepodległościowych. Uczestniczył w Obronie Lwowa w 1918 r. w grupie sanitarnej odcinka w szkole Sienkiewicza. W niepodległej Polsce ukończył gimnazjum i UJK na kierunku geologia i paleontologia. W 1926 r. obronił pracę doktorską w dziedzinie geologii, bezpośrednio potem odbył dodatkowe studia z geologii regionalnej kartografii i paleontologii na uczelniach francuskich. Do 1939 r. pracował jako asystent, st. asystent i docent na UJK. Po przejściu do pracy na PLw. wykładał geologię ogólną i inżynierską do 1941 r. W okresie okupacji niemieckiej działał w konspiracji jako prezes Zarządu Okręgowego SN, a w 1944 r. był członkiem Rady Polskiej Ziem Południowo-Wschodnich. W latach 1945-1946 był więziony przez NKWD za działalność patriotyczną. Zwolniony z więzienia opuścił Lwów razem z wysiedlonymi rodakami i poprzez Kraków „dotarł" do Gdańska. Bezzwłocznie włączył się do odbudowy PG i organizacji jej struktur przyjmując odpowiedzialne funkcje dziekana Wydziału i członka Rady Wydziału. W roku akademickim 1959/1960 PG wykształciła ostatnich inż. geologów, a specjalność zawodowa „geologia inżynierska i hydrogeologia" została przeniesiona na UW zasilając Wydział Geologiczny, którego prof. Z. Pazdro został kierownikiem.
Rektor PG mianował dziekanem Wydziału Mechanicznego prof. Karola Taylora, wybitnego naukowca z PW, a jako pomocnika przydzielił Lwowianina prof. Wiktora Wiśniewskiego. Kierownictwo Wydziału operatywnie organizowało obsady osobowe dla katedr i dla celów rekrutacji studentów na l rok studiów. Równocześnie remontowano budynki, przygotowywano sale wykładowe. W Laboratorium Maszynowym uruchomiono elektrownię na potrzeby uczelni, która przesyłała prąd elektryczny do miasta i portu. W latach 1945-1946 utworzono 20 katedr. Naukowcom z Politechniki Lwowskiej Rektor wręczył nominacje kierownikom n/w jednostek:
Zostały rozpracowane, wypróbowane i zastosowane w przemyśle nowe koncepcje i projekty konstrukcyjne autorstwa polskich naukowców kierujących zespołami specjalistów z Politechniki i z zakładów wytwórczych. Oto przykłady: Noty biograficzne (wybrani naukowcy)
Prof. Maksymilian Huber (1872-1950) Wykształcenie średnie uzyskał we Lwowie. W 1895 r. ukończył studia na Wydziale Inżynierii Lw.S.P. Jako wybitny inżynier został asystentem w Katedrze Budowy Dróg i Tuneli. Odbył roczne studia uzupełniające na Uniwersytecie w Berlinie. Krótko po powrocie obronił pracę doktorską na opracowywany wcześniej temat z teorii sprężystości ciał stałych. Od 1908 r. był kierownikiem KMT z tytułem profesora, a następnie dziekanem WJ. Kariera naukowa Profesora została przerwana wskutek wybuchu I wojny światowej, której zrządzeniem został żołnierzem austriackim i losowo obrońcą twierdzy Przemyśl. Po wojnie wrócił do pracy w LSZP, a po przemianowaniu Uczelni Na Politechnikę Lwowską został jej rektorem w okresie lat 1922-1923. W 1928 r. opuścił Lwów i zamieszkał w Warszawie. Tutejsza Politechnika zatrudniła Go jako kierownika Katedry Mechaniki. Po dramatycznych przeżyciach w okupowanej Warszawie (Powstanie Warszawskie) znalazł się w Pruszkowie i Zakopanem. W 1945 r. zamieszkał w Gdańsku i uczestniczył w pracach organizacyjnych profesury na Politechnice. Mimo słabego zdrowia, trudnych warunków bytowania podjął się kierowania dwiema katedrami oraz urządzenia laboratorium wytrzymałości i mechaniki (szczegółowe nazewnictwo - początek rozdziału). Podczas uroczystej inauguracji roku akademickiego PG w dniu 9.04.1946 r. prof M. Huber wygłosił inauguracyjny odczyt pt. „Technika współczesna a wiedza przyrodnicza". Po ukończeniu odczytu zgromadzeni w auli zaproszeni goście, pracownicy i studenci zgotowali Autorowi długotrwałą owację. W 1949 r. prof. M. Huber zamieszkał w Krakowie i przyjął funkcję Kierownika specjalnie dla Niego utworzonej Katedry Wyższych Zagadnień Mechaniki w AGH. Dorobek naukowy i zasługi w dziedzinie kształcenia współpracowników i studentów, wiodąca rola w tworzeniu bazy dla wszechstronnych badań i ich dokumentowania na uczelniach, opublikowanie wcześniej napisanych monografii: „Teoria sprężystości" i „Mechanika ogólna" oraz wielu oryginalnych prac, stawiają prof. M. Hubera w rzędzie najbardziej zasłużonych twórców nauki polskiej XX wieku. Z okazji 50-lecia pracy naukowej profesora, Jego przyjaciele opracowali Księgę Jubileuszową, która zawierała przyczynki naukowe kilkudziesięciu naukowców nawiązujących do bezcennych dokonań Jubilata. Księgę wręczyli Profesorowi w Krakowie prof. R. Szewalski i rektor PG 30 XI 1950 r. Było to pożegnalne spotkanie przyjaciół-naukowców, gdyż w grudniu tego roku prof. Huber zmarł. Prof. Stanisław Łukasiewicz (1884-1960) Wykształcenie średnie uzyskał w Warszawie, a tytuł inż. dyplomowanego na Politechnice w Dreźnie. Po powrocie do Warszawy był asystentem w katedrze Części Maszyn, następnie jako zastępca profesora wykładał w Katedrze Dźwignic. W II RP był naczelnikiem wydziału Min. WRiOP. W 1927 r. przyjął funkcję kierownika Katedry Maszyn Dźwigowych w PLw. i tytuł profesora nadzwyczajnego, a po 10 latach otrzymał nominację na profesora zwyczajnego. Profesor pasjonował się lotnictwem i sportem szybowcowym, sprzyjał pasji twórczej studentów zrzeszonych w Aeroklubie Lwowskim. W gremiach specjalistycznych byt orędownikiem wytwarzania szybowców w warsztatach uczelnianych we Lwowie. Podczas okupacji sowieckiej Profesora pozbawiono pełnionych funkcji na PLw., był szykanowany przez NKWD, pozbawiono go praw członka związku zawodowego, co oznaczało dyskryminację: w formie nie uzyskania paszportu, zakazu zmiany miejsca pobytu, nieuznawania usankcjonowanych kwalifikacji. W latach okupacji niemieckiej był nauczycielem w szkole zawodowej po likwidacji PLw. Przed końcem wojny wyjechał ze Lwowa, by uniknąć kolejnych represji. Po wyzwoleniu części terytorium Polski zgłosił Min. WRiOP w Lublinie gotowość organizacji polskiej uczelni w Gdańsku. Minister powołał prof. Łukasiewicza na rektora-organizatora polskiej Politechniki, co uprawniało Go do wyjazdu do Gdańska bezpośrednio po wyzwoleniu. Zadaniem głównym było zabezpieczenie majątku uczelni przed grabieżą i niszczeniem i odbudowa ze zniszczeń. Rektor-organizator zawiadomił o tym kolegów z PLw. i zaprosił do współpracy. Naukowcy po konsultacjach wyrazili zgodę, jednak zażądali przeniesienia kadry „in corpore" do Gdańska, by utworzyć polską Politechnikę Morską. Ówczesny minister W. Bieńkowski nie zgodził się, podając jako uzasadnienie konieczność organizacji uczelni technicznych również we Wrocławiu, Gliwicach, Krakowie, w których lwowscy profesorowie powinni być kadrą kierowniczo-organizacyjną. Rektor S. Łukasiewicz pomyślnie wykonał zadanie, gdyż duża grupa naukowców ze Lwowa wybrała Gdańsk i animowała polską Politechnikę. Edward Geisler (1884-1966) Po uzyskaniu średniego wykształcenia w Warszawie studiował na Politechnice w Rydze, którą ukończył w 1908 r. uzyskując dyplom inż. mechanika z odznaczeniem. Po dwuletnim stażu przemysłowym w W. Brytanii wrócił do Warszawy. Pracował w produkcji maszyn, następnie jako konstruktor w fabryce obrabiarek „Gerlach", a w Szkole Technicznej im. W. i R. wykładał przedmiot „obróbka metali i obrabiarki". W 1921 r. został kierownikiem Katedry Obróbki Metali na WMPLw., uzyskał też tytuł profesora nadzwyczajnego. Jako naukowiec i dydaktyk w dziedzinach konstrukcja i budowa obrabiarek, równorzędnie traktował zagadnienia technologii obróbki i metrologii warsztatowej, oraz projektowanie zakładów przemysłu metalowego. W 1923 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego i przyjął dodatkowe obowiązki jako dziekan WM w latach 1923-24, 1933-1935 oraz wicedziekan w latach 1924-25. Ściśle współpracował z zakładami Cegielskiego i fabryką Obrabiarek „Zieleniewski" w Sosnowcu. Był orędownikiem i realizatorem programu rozwoju PLw. i jej rozbudowy z finałem na 100-lecie działalności. Niestety II wojna światowa i dwie okupacje zniweczyły cenne przedsięwzięcia. Profesor jako przedwojenny kurator studenckiego „Bratniaka" i orędownik uprawnień studentów stał się jedną z ofiar sowieckiego okupanta. Przez okres roku był więziony, męczony przesłuchaniami przez zbirów NKWD, po czym został zwolniony w stanie skrajnego wyczerpania. Po wyleczeniu się pracował do końca wojny w „okaleczonej" uczelni zarządzanej przez politycznych sługusów. Pracował w grupie naukowców organizujących akcję wysiedleńczą rodzin naukowców i innych Lwowian. Osobiście kierował jednym transportem wysiedlonych na Ziemie Odzyskane, z których część dotarła do Gdańska. Profesor E. Geisler zamieszkał tu i przystąpił do pracy organizacyjnej i naukowej na polskiej Politechnice. Rektor PG znając przymioty umysłu i charakteru kolegi z PLw. powierzył mu odpowiedzialną funkcję prorektora. Mógł zatem prorektor E. Geisler wykorzystać doświadczenie m.in. do opiniowania i zatwierdzania struktury organizacyjnej uczelni i wewnątrzwydziałowych. Po dyskusjach powstały modyfikacje składu wydziałów w stosunku do stanu na podstawie Dekretu z 1945 r., np.: powstał WM - oddzielono od niego WE z Łącznością, zaakceptowano propozycje dziekana WJL (opis wcześniejszy). Po wykonaniu przydzielonych zadań prof. E. Geisler pracował przez wiele lat jako kierownik Katedry BOM. Wykształcił wielu bardzo dobrych specjalistów, którzy w odbudowanych i nowych zakładach byli twórcami postępu techniczno-technologicznego. Na wykładach i na spotkaniach ze studentami kreował cechy dobrego inżyniera jak: inicjatywa, samodzielność i odpowiedzialność w pracy oraz umiejętność efektywnego korzystania z owoców pracy mądrych autorów podręczników i poradników. Był autorem kilkudziesięciu cennych publikacji i podręczników z dziedzin wiedzy, które były Jego „credo". Za zasługi w rozwoju polskiego przemysłu i za działalność naukową i dydaktyczną był w 1937 r. uhonorowany Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski oraz nagrodami resortowymi. Prof. Robert Szewalski (1903-1983) Urodził się w mieście Nisko, woj. lwowskie, tu uzyskał maturę. Uczestniczył w „Obronie Lwowa" i w walkach o Kresy i Polskę. Po wojnie rozpoczął studia na PLw. W 1929 r. uzyskał dyplom inżyniera mechanika z odznaczeniem. Będąc studentem pracował jako asystent w katedrze MP. Inż. R. Szewalski otrzymał od uczelni stypendium i zlecenie odbycia rocznego stażu pracy w Niemczech przy produkcji turbin parowych. Przez następny rok zgłębiał tajniki wiedzy z tmc i budowy turbin na politechnice w Monachium. Po powrocie na Uczelnię wznowił zajęcia ze studentami i przygotowywał obronę pracy doktorskiej, która zakończyła się sukcesem młodego doktoranta. Kierownictwo PLw. Akceptując walory naukowo-dydaktyczne i pasję w opanowaniu nowoczesnego kierunku techniki przez dra Szewalskiego wytypowało Go na kolejny staż w zakładach energetycznych w Szwajcarii. W wyniku najazdu na Polskę przez Niemcy i Związek Sowiecki zniweczony został wzorowy system kształcenia i badań na Politechnice i w kraju. Dr Szewalski brał udział w walkach w wojskach lotniczych, po klęsce wrócił do rodziny. Pozostał polskim żołnierzem w konspiracji (AK). W 1940 r. odbyła się weryfikacja polskich naukowców przez naukową komisję z Moskwy z wynikiem wysoce pozytywnym. Rosjanie byli zaskoczeni wysokim poziomem naukowym i biegłą znajomością języków obcych przez „odpytywanych". Pracownicy otrzymali nowe angaże i nędzne, ale stabilne, płace. Dr R. Szewalski został uznany za bezkonkurencyjnego specjalistę w wiadomych dziedzinach i zatrudniony jako kierownik katedry DiKMiMPT. Stanowisko przywrócone w 1944 r. piastował do czasu wysiedlenia do Polski w 1945 r. Po gremialnej dramatycznej decyzji personelu dydaktycznego Politechniki o opuszczeniu Lwowa na zawsze i o wyjeździe do Polski, by uczestniczyć w odbudowie i kształceniu potrzebnych specjalistów, naukowcy ochotniczo podjęli się zorganizowania akcji wysiedleńczej. Prof. Szewalski opracował system organizacji uwzględniający: skompletowanie osób i rodzin, przetransportowanie na dworce kolejowe, przygotowanie osiągalnych pociągów, zapewnienie łączności między wysiedlanymi a urzędnikami PUR i konwojentami kolejowymi. Łącznikami byli nadzorujący pociągi naukowcy. Prof. Adolf Polak (1890-1967) Rodowity Lwowianin. Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia w Lw.SP, które przerwały działania wojenne i powołanie pana Adolfa do służby w marynarce wojennej prusko-austriackiej. Po wojnie wrócił na PLw., którą ukończył jako inż. mechanik w 1922 r. Został asystentem w katedrze BST, kierowanej przez prof. Ebermana (naukowiec, konstruktor). Inż. Polak zdobywał doświadczenie, rozwijał uzdolnienia w obranej specjalności zawodowej w młodym zespole pod „okiem" wytrawnego kierownika katedry. Powstały projekty silników, które wytwarzano w polskich spółkach: Budowy Parowozów, Zakłady Lilpopa w Warszawie, zakłady „Cegielski". Realizowano zamówienia napływające z firm z zachodniej Europy. Inż. Polak został upoważniony do prowadzenia samodzielnie wykładów i ćwiczeń z konstrukcji i budowy silników spalinowych. W 1939 r. był już adiunktem i kandydatem na kierownika Katedry BST. Wojna i okupacja zniszczyły plany kierownictwa Wydziału. Po wojnie zamieszkał w Gdańsku i przyłączył się do kadry profesorskiej utworzonej PG, a wykonywał ofiarnie wszystko, aby przyśpieszyć powstanie z gruzów polskiej uczelni. W 1950 r. uzyskał tytuł profesora zwyczajnego jako kierownik katedry Maszyn Parowych, przemianowanej później na katedrę Silników Spalinowych. Wybrane przykłady dorobku inżynierskiego Profesora omówiono wcześniej. Przywołam inny przykład korzystnej współpracy nauki i przemysłu: w katedrze skonstruowano i po wykonaniu przebadano i zastosowano silnik wysokoprężny do napędu kutrów rybackich, które budowano w Stoczni w Pucku. Za wybitne i pionierskie dokonania dla przemysłu i za zasługi w kształceniu naukowców i inżynierów uhonorowany został Państwową Nagrodą II st. oraz Krzyżem Oficerskim Orderu Odrodzenia Polski. W 1960 r. przeszedł na zasłużoną emeryturę. Dzięki przymiotom umysłu i zaufaniu, jakim nas darzył, oraz wielkiej cierpliwości, jaką okazywał studentom na wykładach i podczas egzaminów zaskarbił sobie naszą wdzięczność i ogromny szacunek. Jako Lwowianin „z krwi i kości" obdarzony oryginalnym poczuciem humoru, żartował czasem z nas, co przyjmowaliśmy z pokorą bez urazy. Prof. A. Polak był mistrzem w posługiwaniu się ojczystą mową w sposób zwięzły i matematycznie precyzyjny. Podobały mu się oryginalne pomysły i mądra obrona swoich - studenta racji. Nie lubił rozumowania szablonowego, pseudonaukowego. Wspomnienie osobiste i anegdota Podczas seminarium kolega otrzymał od Profesora zadanie z mechaniki. W odpowiedzi należało napisać wynik i poprawnie go odczytać. Po chwili kolega zgłosił, że wynikiem jest liczba 1,5; głośno odpowiedział: jeden i pięć dziesiątych. Prof. zakwestionował brzmienie odpowiedzi prosząc o skrócone brzmienie. Kolega po namyśle odpowiedział: piszemy 1 1/2, mówimy jeden i jedna druga. Prof. ponownie prosił o najkrótszą odpowiedź. Koledze zabrakło konceptu i nastąpiła męcząca cisza, którą przerwał Egzaminator oznajmiając głębokim basem zabarwionym bałakiem: „ma być PÓŁTORA pani kolegu". Z zadowoleniem pogładził spracowaną dłonią wielkości łopatki saperskiej własną wygoloną „makitrę". Inny przykład ilustrujący kpiarskie nastawienie Profesora do nowomowy ćwierćinteligentów: Profesor znudzony drętwymi wystąpieniami uczestników narady nt. problemów w eksploatacji taboru kolejowego, w tym szczegółowej kwestii przyśpieszonego „wybijania się" osi i łożysk w ostatnich wagonach, dobitnie uroczym basem doradził: „proponuję odczepić »ustatny« wagon" i opuścił gremium kręcąc laską jak korbą startową silnika spalinowego. Prof. Wiktor Wiśniewski (1903-1990) Ukończył gimnazjum w Przemyślu. W czasie studiów na PLw. pracował jako młodszy asystent w katedrze MiPM. Zaangażował się w badania naukowe gazu ziemnego i węgla kamiennego oraz prototypów palnika przemysłowego na gaz, kotła i palenisk kotłowych. W 1934 r. uzyskał stopień inż. mechanika i stanowisko st. asystenta. W następnym roku został adiunktem zatrudnionym w KMC na Wydziale Mechanicznym. We wrześniu 1939 r. wcielony do wojska walczył w Warszawie. W 1945 r. zamieszkał w Gdańsku i pracował przy odbudowie PG. Mianowany pomocnikiem l dziekana Wydziału Mechanicznego zaangażował się do prac organizacyjnych, jednocześnie tworzył katedrę TMCiLC. Od l roku akademickiego prowadził wykłady i ćwiczenia z tmc na Wydziałach M i BO, na WCH i E wykłady z termodynamiki tech. Dzięki uruchomieniu LC wyposażonego w niezbędną aparaturę prof. W. Wiśniewski realizował zamówienia na badania dla przemysłu. Profesor był również naukowcem-działaczem i doradcą jako sekretarz Rady WM.
Władze naczelne tworzonej Politechniki powołały samodzielny Wydział, mając na uwadze przedwojenne doświadczenia polskich uczelni wyższych i perspektywę rozwoju nowych dziedzin gospodarki. Było to drugie odstępstwo od treści Dekretu z 1945 r. Organizację WE powierzono młodemu naukowcowi PLw. i doświadczonemu praktykowi zastępcy prof. Kazimierzowi Kopeckiemu. Kierownictwo Wydziału oceniło realnie potrzeby i możliwości w zakresie kształcenia i badań i postanowiło utworzyć 4 sekcje: eksploatacji, konstrukcji, radiotechniki i telefonii. W rozpoczęciu studiów w październiku 1945 r. uczestniczyło dziewięciu pracowników naukowych, 220 studentów l roku, a II, III, IV roku łącznie 31 studentów. W składzie osobowym kadry byli następujący naukowcy z PLw.: Zgodnie z zarządzeniem MSW w 1952 r. utworzono WL, rozdzielono kadry i katedry (zakłady) zgodnie ze specyfiką branż. W nowym WE naukowcy z PLw. kierowali następującymi katedrami:
Po pierwszym okresie działalności WE, po stabilizacji kadrowej i poprawie warunków studiów, zaistniała potrzeba wyodrębnienia sekcji Teletechniki i Radiotechniki działających samodzielnie naukowo i dydaktycznie od początku. Dlatego wspomniane zarządzenie z 1952 r. zalegalizowało utworzenie niezależnych dwóch Wydziałów. Kierownictwo Wydziału utworzyło 6 katedr. Naukowcy z PLw. kierowali: prof. L. Dorosz - katedrą Techniki Przenoszenia Przewodowego, prof. F. Błocki – katedrą Teletechniki Łączeniowej. Kadra naukowa i dydaktyczna zaakceptowała szybkie zmiany technologiczne i systemowe zachodzące w świecie w dziedzinie elektroniki, informatyki i telekomunikacji. W następnych latach utworzono następne katedry: Radionawigacji, Techniki Fal Ultrakrótkich, Miernictwa Telekomunikacyjnego, kierowanie nimi powierzono młodym naukowcom - wychowankom PG. Noty biograficzne profesorów
Prof. Kazimierz Kopecki (1904-1984) Po ukończeniu szkoły średniej rozpoczął studia na WMPLw., w czasie których powierzono mu obowiązki asystenta w kat. PiME. Po uzyskaniu dyplomu inż. elektryka podjął pracę w energetyce. Do organizacji szkolnictwa wyższego wrócił po II wojnie światowej po przyjeździe do Gdańska jako delegat Min. WRiOP, oceniający stan dawnej niemieckiej wyższej uczelni i warunki odbudowy jako Politechniki Gdańskiej (szczegóły podałem wcześniej). Powierzone obowiązki dziekana wypełniał do 1950 r. W tymże roku uzyskał stopień dr. nt. Był również dziekanem WSJ w PG. W latach 1951-1954 i 1954-1956 był prorektorem ds. nauczania, a w latach 1960-1966 był rektorem PG. Jako przewodniczący KPE PAN opracował z zespołem ekspertyzę dla Prezydium PAN. Uhonorowano Go zaszczytnym tytułem doctora honoris causa przyznanym przez PG i członkostwem honorowym Uniwerystetu w Manchester. PAN nadał mu Medal im. M. Kopernika, Rada Państwa Order Budowniczych PL. Prof. Mieczysław Rodkiewicz (1903-1985) Po ukończeniu gimnazjum w Lublinie wstąpił na Wydział Elektryczny Wyższej Szkoły Technicznej w Gdańsku. Dyplom inżyniera elektryka uzyskał w 1929 r. Następnie był starszym asystentem Katedry ME PLw. Od 1933 r. pracował w przedsiębiorstwach transportu publicznego. Lata okupacji przeżył w obozach jenieckich. Po wojnie zamieszkał w Gdańsku, a władze nowej polskiej już Politechniki zaangażowały Go na stanowisko adiunkta katedry ME. W 1956 r. uzyskał stopień dr. nt i stanowisko kierownika katedry NE. Utworzył ZTE z laboratorium jako zaplecze techniczne dla kształcenia studentów i zaspokajania potrzeb zakładów przemysłowych. W 1967 r. uzyskał tytuł profesora nadzwyczajnego. W oparciu o posiadaną wiedzę i bogate doświadczenie badawcze oraz praktykę przemysłową powstało wiele cennych publikacji drukowanych w wydawnictwach krajowych i zagranicznych. Do 1965 r. był opiekunem dyplomantów i prac magisterskich w ilości 40 i promotorem 3 doktorantów. Prof. Łukasz Dorosz (1897-1954) Świadectwo dojrzałości uzyskał w 1917 r. i wstąpił do c.k. Oficerskiej Szkoły Łączności. Jako oficer łączności wstąpił do Polskiego Wojska. Początkowo dowodził kompanią we Lwowie, po przeniesieniu do Wilna został szefem łączności dywizji. Po odkomenderowaniu do Lwowa studiował na Oddziale Elektrycznym WM PLw., którą ukończył z dyplomem inż. elektryka. W latach 1924-1928 był asystentem w katedrze Fizyki PLw. W latach 1932-1939 na PLw. miał wykłady z teletechniki i urządzeń teletechnicznych i kierował projektowaniem tych urządzeń. W latach 1928-1939 kierował rozbudową centrali telefonicznej we Lwowie przynoszącą zwiększenie pojemności z 8000 do 21000 numerów. Kierował podobnymi robotami w Borysławiu i Drohobyczu. Okupację przeżył w Warszawie. W październiku 1945 r. jako zastępca profesora objął katedrę Teletechniki na Wydziale Elektr. PG. Prowadził wykłady z siedmiu specjalistycznych przedmiotów i projektowania. W latach 1950-1951 był dziekanem Wydziału Elektrycznego, a w 1952 r. jako kierownik organizował nowy Wydział Łączności. Przez kilka następnych lat był rektorem WSP w Gdańsku. Prof. Dorosz był znanym i cenionym przez miłośników łączności i radia dzięki działalności popularyzatorskiej. Opublikował dużą ilość rozpraw i artykułów w prasie technicznej. Prof. Feliks Błocki (1905-1971) Po ukończeniu gimnazjum studiował na Oddziale Elektrycznym WM PLw. W 1931 r. uzyskał dyplom inż. elektryka i został asystentem w katedrze Fizyki, po awansie na adiunkta pracował w laboratorium teletechnicznym. Równocześnie pracował jako specjalista w Dyrekcji Telefonii i Telegr. we Lwowie. W latach okupacji pracował w podrzędnych jednostkach dawnej PLw. W 1953 r. w stopniu profesora nadzwyczajnego pracował w katedrze u prof. Dorosza. Mając wszechstronną wiedzę i doświadczenie wykładał studentom teoretyczne podstawy transmisji i zagadnienia telegrafii wielokrotnej. Był członkiem komitetu PAN. W 1956 r. przeniósł się do Warszawy i został kierownikiem katedry Łączności na Politechnice.
Przepraszam Szanownych Czytelników, że nie zamieściłem biogramów lub spisów imiennych pełnego składu pracowników naukowych z PLw. lub pochodzących ze Lwowa i Kresów, którzy kształcili się w innych uczelniach, a kadry PG zasilili po 1945 r. Brak kompleksowości ma swoje przyczyny w ograniczeniu łam czasopisma Semper Fidelis i braku obszernych biografii w publikacjach, które wymieniam na ostatniej stronie. Przepraszam, że pominąłem Wydział Budowy Okrętów, który utworzono bez udziału naukowców z PLw. Składam serdeczne podziękowanie Koleżance ze studiów mgr inż. Danucie Śliwińskiej, Kolegom mgr. inż. Wiesławowi Kozickiemu i Robertowi Żemło za wsparcie niniejszego wspomnienia fragmentami własnych przeżyć i anegdotami o naszych Profesorach. Wdzięczny jestem za bezinteresowną pomoc pani Barbarze Ząbczyk-Chmielewskiej z Pracowni Historii PG za udostępnienie mi cennej książki i czasopism oraz za cenne rady dla debiutanta - skriby bez cenzusu. W redagowaniu zdarzeń dziejących się w życiu naukowców na PLw. i PG oparłem się na szczegółowych autobiografiach, życiorysach napisanych przez innych redaktorów i relacjach z odbudowy PG zawartych w książkach póz. 1 i 2 „Spisu publikacji". Zapewniam, że będę gromadzić wiedzę i dokumentację o pracownikach naukowych obydwu Uczelni tu nie opisanych, z innych źródeł. Dziękuję. Bogusław Maziak
Spis publikacji - źródła wiadomości
Objaśnienie skrótów
Tekst pochodzi z dwumiesięcznika Semper Fidelis, nr 4/2005 |
Wrocław.
Wszystkie prawa zastrzeżone.
