|
|
Beata Obertyńska - poetka, córka poetki Maryli Wolskiej, wnuczka Wandy Monne, ukochanej Grottgera
Seweryn Leopold Obst (ur. 29 grudnia 1847 r. w miejscowości Berezów koło Kołomyi na Pokuciu, zm. 2 stycznia 1917 r. we Lwowie) - artysta malarz, rysownik, etnograf.
Uczęszczał do szkół w Jabłoniowe k. Kołomyi, oraz do szkół realnych w Stanisławowe, Wadowicach i Śniatynie k. Kołomyi.
W latach 1864 - 71 studiował w C. K. Akademii Sztuk Pięknych w Wiedniu. Nauki pobierał u profesorów: malarstwa Karla Mayera, Carla Wurzingera, Karla von Blaas i Edouarde'a Engertha, rysunku - Petera Geigera, anatomii - Antona Pergera, perspektywy - Hansena, historii kultury i sztuki Carla von Luetzow.
W Wiedniu utrzymywał koleżeńskie kontakty z Arturem Grottgerem, który w tym czasie również studiował w Akademii Wiedeńskiej w „Meisterschuli” Christiana Rubena. Znajomość przetrwała po powrocie do kraju.
W 1874 r. powrócił w rodzinne strony. Początkowo trudnił się malowaniem portretów w domach ziemiańskich między innymi u Bohusiewiczów na Bukowinie, Zadurowiczów w Pałahiczach koło Tłumacza (we wsch. Galicji).
Podczas krótkiego pobytu w Krakowie, zawarł znajomości w tamtejszym środowiskiem artystycznym, szczególnie zaprzyjaźnił się z Witoldem Pruszkowskim.
Silniejsza była miłość do ojczystych stron z dzieciństwa, do Huculszczyzny. Powrócił na Pokucie. Zamieszkał na kilka lat wśród Hucułów, m.in. w Żabiem nad Czeremoszem Czarnym i w Jaremczu. W tym czasie malował mnóstwo obrazów z Hucułami i Hucułkami, zajmował się etnografią, był jednym z pierwszych, który zbierał ginące powoli wyroby kultury zdobnictwa ludowego.
Jeszcze przed Kołomyjską Wystawą Etnograficzną Prof. Maksymilian Nowicki z Krakowa przesłał do muzeum Dzieduszyckich dwa duże notatniki Seweryna Obsta, gdzie odtworzył motywy zdobnicze Hucułów z mosiężnictwa, snycerki, haftów, tkanin, pisanek itd.
Seweryn Obst w 1883 r. przeprowadził się na stałe do Lwowa, gdy Ludwik Wierzbicki wiceprezes Muzeum Przemysłowego we Lwowie zaproponował mu współpracę przy wydaniu „Wzorów przemysłu domowego...”.
W latach 1883-1898 Seweryn Obst miał pracownię przy ul. Sakramentek. Jednak huculszczyzna została jego miłością na całe życie i często tam wracał.
We Lwowie uczył malarstwa Kazimierza Łotockiego.
Prace Seweryna Obsta wystawiane były na wielu wystawach: we Lwowie, w Warszawie, w Krakowie, w Kołomyi, w Tarnopolu, w Rzeszowie i w Londynie.
W marcu 1912 r. we Lwowie odbyła się wystawa monograficzna 208 prac Seweryna Obsta poświecona 50 - letniej działalności artystycznej zorganizowana przez Towarzystwo Przyjaciół Sztuk Pięknych we Lwowie.
Od 1910 r. mieszkał w przytułku dla artystów i zasłużonych starców fundacji imienia R. Domsa we Lwowie.
Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim (mogiła istniała do 1939 roku).
Ks. Jan Olszański (1919-2003) - kapłan (przez 61 lat) i biskup (przez 11 lat) diecezji kamieniecko-podolskiej.
W 1938 roku ukończył gimnazjum w Brodach. W tym samym roku wstąpił do seminarium duchownego we Lwowie, które ukończył w roku 1942 przyjmując święcenia kapłańskie. Następnie pracował w miejscowości Kaczanówka. Później metropolita lwowski abp Bolesław Twardowski, mianował księdza Olszańskiego administratorem parafii w Gródku Podolskim, oddając jednocześnie pod jego opiekę duszpasterską sąsiednie parafie. Po wcieleniu Ukrainy do Związku Radzieckiego ks. Jan Olszański przeniósł się do Lwowa, gdzie pełnił obowiązki wikariusza w katedrze i kościele pw. Matki Bożej Śnieżnej. Po dwu latach pracy we Lwowie, znów wrócił do Gródka na Podolu, gdzie pracował do 1959 roku. W tym samym roku władze komunistyczne pozbawiły go możliwości prowadzenia pracy duszpasterskiej. Po krótkiej przerwie, ponownie uzyskał pozwolenie na pracę, tym razem w oddalonej od większych ośrodków wiosce Manikowce, gdzie pracował do 1991 roku. Jako jeden z nielicznych kapłanów katolickich na tym terenie, z narażeniem życia i w każdej chwili ryzykując deportacją starł się zapewnić opiekę duszpasterską wiernym na prawie połowie terytorium dzisiejszej diecezji kamieniecko-podolskiej. W 1991 roku papież Jan Paweł II mianował ks. Jana Olszańskiego biskupem i ordynariuszem odrodzonej diecezji kamieniecko-podolskiej, powierzając jego pieczy wiernych, zamieszkałych na terenie 8 obwodów administracyjnych południowej części Ukrainy. Dzięki jego staraniom utworzono wiele placówek duszpasterskich, które później stały się podstawą utworzenia dwóch nowych diecezji. W odradzającej się diecezji biskup Olszański erygował w Gródku Podolskim wyższe seminarium duchowne oraz wznowił działalność ponad 200 parafii.
Mieczysław Opałek - historyk, poeta, bibliofil - ostatni dyrektor lwowskiej szkoły Marii Magdaleny
Julian Konstanty Ordon - (1810-1886), uczestnik powstania listopadowego, oficer w służbie piemonckiej, tureckiej i włoskiej, garibaldczyk. W powstaniu listopadowym walczył w 4. baterii artylerii konnej pod Dobrem, Wawrem, Grochowem, Dębem Wielkim i Iganiami, Tykocinem, Złotoryją i Ostrołęką. Podczas obrony Warszawy komendant reduty na Woli, nazwanej później przez A. Mickiewicza Redutą Ordona.
Od 1833 przebywał w Dreźnie, następnie w Londynie. Ok. 1840 wstąpił do wolnomularstwa angielskiego, a w październiku 1847 do polskiej loży narodowej w Londynie. Związał się z Polskim Towarzystwem Demokratycznym. W 1848 wyjechał do Mediolanu chcąc wstąpić do legionu Mickiewicza. Źle przyjęty, ostatecznie znalazł się w Legii Lombardzkiej.
W październiku 1848 wstąpił do armii sardyńskiej, gdzie służył do 1855. Jesienią 1856 wyjechał do Francji i osiadł w Paryżu. W 1858 otrzymał posadę profesora języków nowożytnych w Kolegium Rządowym w Meaux. Od 1860 w oddziałach G. Garibaldiego, następnie w armii włoskiej do 1867. Popełnił samobójstwo.
Po samobójczej śmierci we Florencji Lwów sprowadził jego zwłoki i uroczyście pochował na Łyczakowie wystawiając piękny pomnik w Alei Zasłużonych.
Władysław Orlicz - matematyk, docent UJK, adiunkt Katedry Matematyki Wydziału Mechanicznego Politechniki Lwowskiej, od 1937 roku profesor UAM w Poznaniu, członek rzeczywisty PAN. Najwybitniejszy uczeń i kontynuator myśli Stefana Banacha. Rozwinął idee Banacha, wprowadzając nowe pojęcia i metody. Wykształcił wielu uczniów, którzy jako profesorowie i docenci prowadzą działalność naukową i dydaktyczną.
Ostap Ortwin (właśc. Oskar Katzellenenbogen) (1873 - 1942) - wybitny krytyk literacki. Urodził się w Tłumaczu pod Stanisławowem. W 1899 r. ukończył prawo na Uniwersytecie Lwowskim. Należał do najciekawszych postaci Lwowa początku XX wieku. Imponował kolegom nie tylko znajomością prawa, jego charakterystyczna potężna postura wyróżniała go z tłumu. Jako krytyk wypowiadał się o utworach literackich w sposób niezwykle oryginalny, trafny a przy tym błyskotliwy. Stały bywalec Kasyna Literackiego przy Akademickiej zarówno na wieczorach dyskusyjnych jak i wspaniałych balach. Od czasów jego słynnej obrony Stanisława Brzozowskiego najgłośniejszy krytyk literacki Lwowa, w 1934 roku wyniesiony do godności prezesa Związku Literatów. Tymon Terlecki tak pisał o Ortwinie: "był najżarliwszym Polakiem: jako stary człowiek przyjął chrzest, we Lwowie okupowanym przez Armię Czerwoną publicznie ryczał swym słynnym lwim głosem: "Tu jest Polska. Tu od sześciuset lat była Polska". Zginął w 1942 roku zastrzelony na ulicy przez hitlerowców - mimo pomocy przyjaciół nie chciał żyć w ukryciu.
Józef Maksymilian Ossoliński (1748-1826) - autor dzieł z zakresu historii literatury polskiej, twórca i fundator Zakładu Narodowego im. Ossolińskich ("Ossolineum") - we Lwowie ulokował swoje zbiory biblioteczne i ofiarował je narodowi polskiemu
Paweł Ostern - biochemik, starszy asystent Zakładu Chemii Lekarskiej UJK. Zmarł smiercią samobójczą w momencie aresztowania przez Gestapo w 1943 roku.
Stanisław Ostrowski (ur. w 1892 we Lwowie, zm. w 1982 r. w Londynie) -żołnierz I Brygady Legionów, uczestnik obrony Lwowa w listopadzie 1918 roku. Z zawodu lekarz dermatolog, docent UJK, od 1934 roku wiceprezydent miasta i jego prezydent w 1939 roku. Po wkroczeniu Sowietów aresztowany przez NKWD, więziony we Lwowie i w Moskwie. Skazany na 8 lat ciężkich robót. Z II Korpusem Andersa uczestniczy w kampanii włoskiej. Po wojnie w Anglii - lekarz i profesor medycyny. Od 1972 do 1979 roku Prezydent RP Na Uchodźctwie.
Stanisław Ostrowski doktor medycyny, ginekolog, dyrektor Szpitala Ubezpieczalni Społecznej, aresztowany wraz z grupą młodzieży, w której znajdował się jego syn Maciej, przez policje ukraińską w lipcu 1941 roku, zamordowany przez polową żandarmerię niemiecką
Tadeusz Ostrowski (1881-1941) - profesor medycyny, kierownik KLiniki Chirurgicznej UJK, zamordowany przez hitlerowców na Wzgórzach Wuleckich wraz z żoną, Jadwigą Ostrowską (1882-1941)
Edward Otto (1904-1986) - wybitny matematyk, specjalista geometrii wykreślnej. Od 1937 roku prowadził katedrę geometrii wykreślnej na Politechnice Warszawskiej.
Ignacy Jan Paderewski - pianista, kompozytor, premier rządu RP
Jan Parandowski (1895-1978), polski prozaik, eseista i tłumacz. Ukończył gimnazjum klasyczne we Lwowie, 1913 rozpoczął studia w zakresie archeologii i filologii klasycznej na tamtejszym uniwersytecie, przerwane w czasie I wojny światowej z powodu internowania w Rosji, kontynuowane od 1920. 1922-1924 kierownik literacki w wydawnictwie A. Altenberga, gdzie uruchomił serię przekładów z literatur klasycznych. 1924-1926 odbył podróże studyjne do Grecji, Francji i Włoch. Od 1929 w Warszawie.
Od 1933 prezes polskiego PEN-Clubu, którą to funkcję pełnił (z przerwą w okresie wojny) do 1978. W czasie okupacji brał udział w konspiracyjnym życiu kulturalnym. 1945-1948 wykładowca Katolickim Uniwersytecie Lubelskim. Od 1962 wiceprzewodniczący międzynarodowego PEN-Clubu.
Znawca i popularyzator kultury i literatury starożytnej, w których poszukiwał harmonii postaw - kontemplacyjnej i witalistycznej. Był także gorącym zwolennikiem renesansowego humanizmu.
Ważniejsze dzieła: Mitologia (1924) oraz popularne adaptacje eposów Homera Wojna trojańska (1927) i Przygody Odyseusza (1935) upowszechniające wiedzę o starożytności. Uznanie zdobył zbiór Eros na Olimpie (1924), opowieść Dysk olimpijski (1933, brązowy medal na Olimpiadzie w Berlinie 1936). Relacje z podróży, m.in.: Rzym czarodziejski (1924), Dwie wiosny (1927), Podróże literackie (1958).
Szkice i eseje, np.: Odwiedziny i spotkania (1934), Alchemia słowa (1951), Z antycznego świata (1958), Godzina śródziemnomorska (1956), Akacja (1967), Wspomnienia i sylwety (1960) - w wyborze Szkice seria I - II (1953-1968). Głośna powieść o kryzysie światopoglądowo-religijnym młodego człowieka - Niebo w płomieniach (1936), której kontynuacją jest Powrót do życia (1961), obrazki wspomnieniowe Zegar słoneczny (1953).
Także przekłady: Odysei Homera (prozą, 1953), O wojnie domowej Cezara, Życia Karola Wielkiego Einharda. Ponadto: Pisma wybrane (1955), Dzieła wybrane tom 1-3 (1957).
Jakub Parnas (1884-1949) - światowej sławy uczony lwowski (doktor honoris causa paryskiej Sorbony), pionier polskiej biochemii, twórca lwowskiej szkoły biochemicznej. Profesor chemii lekarskiej na UJK w latach 1921-1941, w latach 1943-1949 dyrektor Wydziału Chemii i Filozofii ANM ZSRR w Moskwie. Prowadził badania naukowe w zakresie przemian tkankowych i komórkowych. Pierwszy zastosował izotopy w badaniu procesów biologicznych. W okresie pierwszej okupacji sowieckiej współpracował z okupantami, co spotkało się z potępieniem przez społeczeństwo polskie. Jego syn przeszedł chwalebnie szlak bojowy z II Korpusem gen. Andersa. Na propozycję wyjazdu z Moskwy do Wrocławia w 1946 roku odpowiedział: „Mam cukrzycę i zostało mi może 10 lat życia. Nie mogę połowy tego spędzić na organizowaniu warsztatu pracy na nowo”. W 1949 roku publicznie skrytykował Łysenkę. Nazajutrz został aresztowany przez NKWDzistów. Zmarł, gdyż nie podano mu insuliny.
Teodor Parnicki (1908-1988) - pisarz historyczny. Urodził sie w Charlottenburgu - na przedmieściach Berlina, później wraz z rodzicami wyjechał do Rosji.Do Polski wrócił z Mandżurii w 1928 roku. Na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie studiował pod kierunkiem prof. Juliusza Kleinera, poświęcając się jednocześnie anglistyce i orientalistyce. Jako znawca wygłaszał na UJK cykle wykładów o literaturze rosyjskiej. Wojenne losy rzuciły go do Meksyku, skąd przyjechał na stałe do Polski w 1967 roku. Był laureatem wielu nagród, doktorem honoris causa Uniwersytetu Jagiellońskiego. Zmarł 5. grudnia 1988 r.
Gwalbert Pawlikowski (1792-1852) - archeolog, właściciel Medyki, gdzie zgromadził wielki księgozbiór oraz wspaniałe zbiory zwłaszcza z zakresu grafiki (znajdujące się obecnie w Bibliotece ZNiO)
Jan Gwalbert Pawlikowski (1860-1939) - profesor nauk społecznych i ekonomiki rolniczej; literat i publicysta; badacz mistyki w twórczości Słowackiego
Edward Pawłowicz (1825-1909) - literat i malarz, kustosz Muzeum Lubomirskich we Lwowie
Juliusz Stefan Petry (ur. w 1890) - literat, dyrektor rozgłośni POlskiego Radia we Lwowie, w Wilnie i Wrocławiu
Ryszard Pietruski (1922-1996) - aktor, reżyser - lata dzieciństwa i młodości spędził we Lwowie. Mieszkał na Łyczakowie, później na Kadeckiej. Uczęszczał do III Gimnazjum na ulicy Batorego. W czasie wojny pracował we Lwowie, najpierw wraz z bratem sprzątając śnieg z dachów, później jako kelner w restauracji. Po powtórnym zajęciu Lwowa przez wojska sowieckie poszedł do polskiego wojska. Ranny w rękę w walkach na Wale Pomorskim. Po wojnie szkoła aktorska i występy w wielu teatrach. Począszy od 1956 roku wiele ról filmowych ("Popiół i diament", "Czarne chmury" - scenariusz i obsada, "Rejs", "Czterdziestolatek" itd.)
Roman Pilat (1846-1906) - profesor historii literatury polskiej na Uniwersytecie Lwowskim
Stanisław Pilat (1881-1941) - profesor chemii, kierownik Katedry Technologii Nafty i Gazów Ziemnych Politechniki Lwowskiej, zamordowany przez hitlerowców na Wzgórzach Wuleckich
Leon Piniński (1857-1938) - profesor prawa rzymskiego na Uniwersytecie Lwowskim, pisarz estetyk, polityk, namiestnik Galicji
Józef Piłsudski - Naczelnik Państwa - mieszkał i działał we Lwowie w latach 1908-1914, tu organizował pierwsze Drużyny Strzeleckie
ks. Stanisław Płoszyński (1914-1949) - wikariusz w Bazylice Metropolitalnej
Władysław Podlacha - profesor UJK, kierownik Zakładu Sztuki Polskiej i Wschodnioeuropejskiej
Wincenty Pol (1807-1872) - pisarz i polityk
Helena Polaczkówna (1884-1942) - docent nauk pomocniczych historii na Uniwersytecie Lwowskim, kustosz Archiwum Państwowego we Lwowie
Józef Poniatowski - książę, polityk, często bywał we Lwowie
Antoni Popiel - rzeźbiarz, twórca pomnika Adama Mickiewicza i rzeźb zdobiących Teatr Wielki
Bolesław Popielski (1907-1997) - specjalista medycyny sądowej. Docent UJK. Po wojnie kierownik Zakładu Medycyny Sądowej AM we Wrocławiu. Autor kilkuset prac naukowych, aktywny do końca życia.
ks. Janusz Popławski (1922-2002) - kapłan Archidiecezji Lwowskiej, kapelan Towarzystwa Miłośników Lwowa i Kresów Południowo-Wschodnich, prezes Oddziału Warszawskiego TMLiKPW, a przede wszystkim gorliwy, tryskający energią i patriotyzmem duszpasterz, obdarzony wielka charyzmą w obcowaniu z kudźmi, zwłaszcza z młodzieżą i harcerzami, bez reszty oddany sprawom Kresów. Urodził się 29 stycznia 1922 w rodzinnym majatku w Juśkowcach na pograniczu Podola i Wołynia. Po ukończeniu 10. roku życia oddany został na naukę do Lwowa. Mieszkał tam w słynnej bursie Abrahamowiczów na Wzgórzach Wuleckich, Zakładzie Wychowawczym prowadzonym początkowo przez wychowawców świeckich, aod 1935 roku przez Księży Salezjanów. Uczęszczał do IV Gimnazjum im. Jana Długosza na ul. Nikorowicza (obok gmachu Politechniki). OKres wojny spędził w kraju, studiując teologię w Seminarium Duchownym w Czerwińsku i Krakowie oraz filologię polską na UJ. Wyświęcony w 1948 roku przez arcybiskupa Eugeniusza Baziaka pracował w różnych placówkach szkolno-wychowawczych, prowadzonych przez Salezjanów (Oświęcim, Ostrzeszów, Częstochowa). Od 1955 roku przez 8 lat pracował w parafii Świętej Rodziny w Pile, od 1963 roku zaś w skrawku Archidiecezji Lwowskiej z siedzibą w Lubaczowie - jako wikariusz w Oleszycach i Ciechanowie, zorganizował od podstaw nową parafię w Dachniowie i przez 1,5 roku przebywał w Baszni Dolnej. W 1985 roku z uwagi na pogarszający się stan zdrowia przeszedł na emeryturę. Po krótkim pobycie w Gnieźnie aż do śmierci przebywał w Laskach k. Warszawy, gdzie został pochowany na tamtejszym skromnym cmentarzu.
Edward Porębowicz (1862-1937) - historyk literatury powszechnej, profesor Uniwersytetu Lwowskiego, tłumacz Dantego
Andrzej Potocki(1861-1908) - polityk, namiestnik Galicji w latach 1902-1908. Zginął zamordowany 12.IV.1908 r. przez studenta ukraińskiego Mirosława Siczyńskiego.
Stanisław Progulski (1874-1941) - profesor w Klinice Pediatrycznej UJK, zamordowany przez hitlerowców na Wzgórzach Wuleckich
Wojciech Pszoniak - aktor współczesny, urodził się 2.V.1942 r. we Lwowie i mieszkał przez pierwsze dwa lata swego życia na ul. Dwernickiego. Wiele świetnych ról filmowych i teatralnych, m.in. w "Ziemi obiecanej" Wajdy. Od lat 80-tych mieszka i pracuje w Paryżu.
Jan Puzyna - ksiądz kardynał (ur. w 1901 r. w Gwoźdźcu koło Kołomyi), dr prawa Uniwersytetu Lwowsk, biskup-sufragan lwowski, książę biskup krakowski
Witold Pyrkosz - aktor współczesny, urodził się Krasnymstawie 24.XII.1926 roku (po kilku dniach przywieziony do Lwowa i tu zapisany z miejscem urodzenia: Lwów i datą 1.I.1927).
Janusz Ragankiewicz Urodzony w 1931 roku w „Mieście Beztroskich Ludzi” - Lwowie. Typowy Koziorożec (uparty) z Łyczakowa. W 1945 „wyjechany” do Polski. Jego droga życiowa wiodła przez Zabrze, Wrocław, Koszalin, Żary do Leszna, gdzie pomieszkiwał ponad 50 lat. Pasją życiową był Lwów, o którym - wspomagany przez Euterpe - pisał wierszem i prozą. Od 4 lutego 1989 r. tj. od powstania oddziału Towarzystwa Miłośników Lwowa w Lesznie, był przez 19 lat jego prezesem.Organizator corocznych wycieczek do Lwowa i na Kresy Południowo-Wschodnie. Zmarł 21 września 2009 r.
Maciej Rataj - marszałek przedwojennego Sejmu RP
Franciszek Rawita-Gawroński (ur. w 1846 r.), powieściopisarz, uczestnik powstania styczniowego, więziony w Kijowie. Po wyjściu z więzienia ukończył szkołę rolniczą w Dublanach, napisał kilka prac z zakresu rolnictwa. W wieku 36 lat porzucił wyuczony zawód i zajął się wyłącznie praca literacką. Zainteresowanie kresami zaowocowało wydaniem od 1911 roku przez niego kwartalnika "Ruś". Do końca XIX wieku deklarował się jako zwolennik zbliżenia polsko-ukraińskiego, w początkach XX stulecia związał się z narodowymi demokratami.
Roman Rencki (1867-1941) - profesor medycyny, kierownik Kliniki Chorób Wewnetrznych UJK, członek PAU, zamordowany przez hitlerowców na Wzgórzach Wuleckich
Edmund Riedl (1854-1916) - kupiec, współzałożyciel Konfederacji Narodu Polskiego (1876), poseł na Sejm Galicyjski, dziadek Tadeusza Riedla. Pochowany na cmentarzu Łyczakowskim.
Tadeusz Riedl (1889-1969) - prawnik, ojciec prof. Tadeusza Riedla
Tadeusz Riedl (ur. we Lwowie w 1933 roku) - profesor zwyczajny, entomolog, m.in. rektor gdańskiej AWF, autor m.in. kilku książek o Lwowie. Mieszka w Gdańsku.
Władysław Riedl (1924-1990) - fizyko-chemik, uczeń VIII Gimnazjum, student Politechniki Lwowskiej, po wojnie ukończył studia na Wydziale Chemicznym Politechniki Śląskiej. Profesor nauk technicznych, pracował na UW, PW. Brat Tadeusza (ur. w 1933 r.)
Sabina Riedlowa - okulista. We Lwowie ukończyła szkołę średnią. Po wojnie studia medyczne w UJ (doktorat w 1952 r.). W latach 1959-83 ordynator Oddziału Zapalnych i Przewlekłych Schorzeń Oka w Wojewódzkim Szpitalu Okulistycznym w Krakowie-Witkowicach.
Henryk Rodakowski (1823-1894),
syn lwowskiego adwokata, artysta-malarz, jeden z najwybitniejszych polskich portrecistów XIX w. Studiował w Wiedniu i Paryżu. W swej twórczości łączył elementy romantyzmu i klasycyzmu. Dwa obrazy: "Portrer generała Henryka Dembińskiego" (1852) i "Portret matki" (1853) uważa się z arcydzieła tego okresu. Malował również akwarele o tematyce ludowej, tworzył kompozycje o tematyce historycznej i romatyczno-patriotycznej.
Eugeniusz Romer (ur. 3.II.1871 r. we Lwowie, zm. 28.I.1954 r. w Krakowie) - zasłużony kartograf, nauczyciel szkół średnich we Lwowie, następnie profesor UJK. Członek PAU i PAN. Autor bardzo wielu prac naukowych. Uczestniczył w wielu ekspedycjach naukowych (Alpy, Indie, Japonia), brał udział w działalności stowarzyszeń geograficznych. W 1916 roku wydał "Geograficzno-statystyczny atlas Polski" - epokowe dzieło mające wielki wpływ na kształtowanie granic porozbiorowej Polski. Z tej racji jako ekspert strony polskiej brał udział w rokowaniach pokojowych po zakończeniu I wojny światowej w Paryżu (1918) i Rydze (1921). Po wojnie ekspatriował się ze Lwowa do Krakowa.
Jan Henryk Rosen (1891 -1982 ), - znakomity malarz, twórca fresków w Katedrze Ormiańskiej, w latach 30-tych profesor Politechniki Lwowskiej, od 1937 roku do śmierci mieszkał w Stanach Zjednoczonych.
ks. Bolesław Rosiński (1884-1964) - antropolog, profesor UJK, członek KOmisji Antropologicznej PAU i Institut d'Anthropologie. Po wojnie profesor UW (1946-1954) i ATK (od 1956).
Stanisław Rospond (1906-1982) - polonista i językoznawca. Docent UJK, po wojnie profesor UNiwersytetu Wrocławskiego.
Izaak Rozenzweig - docent doktor, adiunkt Katedry Elektrotechniki Ogólnej Politechniki Lwowskiej
Zygmunt Rozwadowski- (Lwów 1870 - Zakopane 1950) studiował w latach 1883-90 w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych u Jana Matejki; naukę kontynuował w latach 1891-93 w Monachium w prywatnej szkole Aźbego. Jeszcze jako student Rozwadowski debiutował w TPSP w Krakowie, wystawiaj ąc pod nazwiskiem Jordan. Po studiach mieszkał we Lwowie, gdzie był profesorem w Szkole Przemysłu Artystycznego (w latach 1910-20), współpracował przy dekoracji sal lwowskiego teatru i wiele wystawiał. Po drugiej wojnie światowej artysta osiadł w Zakopanem.
Rozwadowski malował przede wszystkim obrazy o tematyce batalistycznej z czasów napoleońskich i Powstania Listopadowego, jak też sceny rodzajowe z motywami koni, rzadziej portrety i pejzaże. Artysta współpracował z Janem Styką i Wojciechem Kossakiem przy malowaniu dużych panoram - "Racławic", "Panoramy siedmiogrodzkiej" czy "Bitwy pod piramidami".
ks. Władysław Rubin (1917-1990) - kardynał, prefekt watykańskiej kongregacji ds. kościołów wschodnich, we Lwowie studiował teologię i prawo (będąc słuchaczem III roku teologii wystąpił z seminarium ze względu na "aktualny brak pewności odnośnie swego powołania", rozpoczął studia na Wydziale Prawa UJK). W kampanii wrześniowej uczestniczył jako żołnierz 54 pułku piechoty, walcząc w rejonie Ćmielowa i Żółkwi. W kwietniu 1940 roku próbował przedostać się na Węgry, jednak został aresztowany przez straz graniczną i został uwięziony w Stanisławowie a później w Starobielsku. Z wyrokiem 5 lat więzienia zpstał osadzony w ciężkim więzieniu w Artiomowsku nad Morzem Czarnym a następnie w ciężkim więzieniu w Charkowie. Od XII 1940 do X 1941 był więźniem w łagrze na dalekiej północy. 17.X. 1941 przedostał się szczęśliwie do Armii Polskiej gen.Andersa, z która w 1942 roku wyjechał do Iranu. Zamiast awansu oficerskiego zdecydował się kontynuować przerwane przed 6 laty studia teologiczne (Uniwersytet św. Józefa w Bejrucie: 1943-46). Po wojnie duszpasterz Polaków na Wychodźctwie. Od 1964 roku biskup, od 1967 Sektretarz Generalny Synodu Biskupów, od 1979 roku kardynał, od 1980 roku Prefekt Kongregacji do spraw Kościołów Wschodnich. Zmarł po kilkuletniej ciężkiej chorobie w rzymskiej klinice Gemelli 29.XI.1990 roku, pochowany w konkatedrze w Lubaczowie, który w latach 1946-1991 był siedzibą arcybiskupów lwowskich.
Wojciech Sylwester Rubinowicz (1889-1974) - kierownik Katedry Fizyki Wydziału Ogólnego Politechniki Lwowskiej. Pracował nad promieniowaniem atomu - stworzył we Lwowie polską szkołę promieniowania atomu (Jan Blaton, Bazyli Miliańczuk). W czasie wojny brał udział w tajnym nauczaniu. Po wojnie objął katedrę mechaniki teoretycznej na Uniwersytecie Warszawskim. Był członkiem rzeczywistym PAU i PAN, doktorem honoris causa wielu uczelni.
Stanisław Ruff (1872-1941) - ordynator Oddziału Chirurgicznego Szpitala Żydowskiego we Lwowie, zamordowany przez hitlerowców na Wzgórzach Wuleckich wraz z żoną Anną (ur. w 1886 r.) i synem, inżynierem chemikiem, Adamem (ur. w 1911 r.)
Józef Ruffer (ur. w 1878 r. w Żółkwi) - malarz, poeta liryczny, uczestnik dysput literackich w domu Maryli i Wacława Wolskich ("Płanetnicy"). Studiował na Wydziale Filozoficznym Uniwersytetu Lwowskiego, później pracował jako nauczyciel w jednym z lwowskich gimnazjów. Zagrożony chorobą płuc wyjwchał na dłuższy czas do Włoch. Po powrocie w 1907 roku studiował na Akademii sztuk Pięknych w Krakowie i w Paryżu.Warunki materialne i słabe zdrowie sprawiły, że nie wybił się nigdy na znaczącego poetę, chociaż jego obszerny zbiór liryków "Posłanie do dusz", wydany w 1903 roku, zyskał bardzo pochlebne opinię. Wrażliwy i delikatny Ruffer przez swą łagodność i dobroć zyskał miano "Santo Giuseppe".
Tadeusz Rutowski(1853-1918) - ekonomista, działacz polityczny i społeczny, prezydent miasta Lwowa w czasie I wojny światowej, niezwykle zasłużony dla miasta.
Stanisław Ruziewicz (1890-1941) - profesor, kierownik Oddziału C Instytutu Matematycznego UJK, kierownik III katedry matematyki na Wydziale Ogólnym Politechniki Lwowskiej, współtwórca Lwowskiej Szkoły Matematycznej. W latach 1939-1941 rektor Akademii Handlu Zagranicznego, zamordowany przez hitlerowców 12.VII.1941 roku.
Zdzisław Ruziewicz (ur. w 1925 r. we Lwowie, zm. w 1997 r. we Wrocławiu), inżynier chemik, profesor chemii fizycznej na Uniwersytecie Wrocławskim. We Lwowie uczeń VIII Gimnazjum.
Eugeniusz Rybka (1898-1988) - astronom, kierownik Obserwatorium Astronomicznego UJK, po wojnie profesor Uniersytetu Wrocławskiego (1945-1958), później Uniwersytetu Jagiellońskiego (1958-1968). Jego córka, prof. dr Jadwiga Złotorzycka (ur. 1926), we Lwowie uczennica szkoły średniej, była profesorem w Instytucie Mikrobiologii Uniwersytetu Wrocławskiego.
Tadeusz Rybkowski (1848-1926),
artysta-malarz, studiowal w krakowie i Wiedniu; 1893-1926 profesor malarstwa dekoracyjnego w Szkole Przemysłowej we Lwowie; tworzył obrazy rodzajowe z życia Hucułów; pod wpływem J.Kossaka - sceny z targów i polowań, m.in. pełen szczegółów etnograficznych obraz "Targ przed Wielkanocą na placu Bernadryńskim". Szkicownik wojenny artysty (w Muzeum Wojska Polskiego w Warszawie) zawiera liczne repoterskie szkice tuszowe sporządzane w latach I wojny światowej we Lwowie.
Ludwik Rydygier (Riediger) (1850-1920) - znakomity lekarz. Urodził się w podgrudziądzkiej wsi Dusocin na Pomorzu, w ówczesnym zaborze pruskim. Od najwcześniejszych lat demonstrował swoje polskie pochodzenie. W latach 1859-61 uczęszczał do gimnazjum w Chojnicach, skąd przeszedł do gimnazjum w Chełmnie, które ukończył w 1869. W latach 1869-78 odbył studia medyczne w Greifswaldzie. Po studiach podjął prywatną praktykę w Chełmnie. Napisał tam szereg prac naukowych z chirurgii. W 1887 roku został powołany na katedrę chirurgii UJ w Krakowie i pozosta tam do 1897 roku. W tymże roku został zaproszony na kierownika nowej, większej i o liczniejszym personelu katedry i kliniki chirurgii Uniwersytetu Lwowskiego przy Pijarów 4. Był dziekanem Wydziału Lekarskiego i rektorem (1901/1902). Podobnie jak w Krakowie wychował duże grono znakomitych chirurgów, przyszłych profesorów. Zainicjował zjazdy chirurgów polskich, które w 1921 roku dały początek Towarzystwu Chirurgów Polskich. Nie opuścił Lwowa, gdy zaproponowano mu przejście na Uniwersytet Karola w Pradze.Należał do wybitnych chirurgów swojego czasu. Odznaczył się jako świetny operator, inicjator nowych metod, utalentowany organizator. Niektóre wprowadzone przez niego metody operowania żołądka, raka odbytnicy, amputacji, kardiochirurgii, ortopedii, chirurgii plastycznej, urologii - utrzymuja się do dziś. W czasie I wojny kierował szpitalem wojskowym w Brnie, ale natychmiast po zakończeniu wojny powrócił do Lwowa. Walczył w obronie Lwowa 1918 roku. Został generałem WP i w 1920 roku rozpoczął organizowanie szpitali wojskowych. Niestety w tymże roku nagle zmarł. Został pochowany na cmentarzu Łyczakowskim a później przeniesiony na Cmentarz Obrońców Lwowa.
Henryk Samsonowicz (ur. 1930) - historyk. We Lwowie uczeń szkoły powszechnej. Po wojnie profesor w Instytucie Historycznym Uniwersytetu Warszawskiego, rektor UW (1980-1982), członek rzeczywisty PAN.
Jan Samsonowicz (1888-1959) - geolog i paleontolog. Kierownik Zakładu Paleontologicznego UJK, dziekan Wydziału Matematyczno-Przyrodniczego UJK (1937/38), członek PAU. Po wojnie profesor Uniwersytetu Warszawskiego, członek rzeczywisty PAN. Ojciec Henryka Samsonowicza.
Adam Sapieha (1828-1903) - książę, syn Leona, polityk i działacz narodowy i społeczny, zwany "Czerwonym księciem". Uczestnik powstania 1863 r. Prezes Wystawy Krajowej we Lwowie 1894 r.
Leon Sapieha (1803-1878) - książę, działacz narodowy i spłeczny. Uczestnik powstania 1863 roku, po skonfiskowaniu dóbr w zaborze rosyjskim zakupił Krasiczyn i inne majątki w Ziemi Przemyskiej oraz na Podolu. Marszałek Sejmu Krajowego we Lwowie, pionier kolejnictwa i kas oszczędności w Galicji. Zbudował pałac przy Kopernika 38 we Lwowie. Jego imieniem nazwano ulicę (1866, wcześniej Nowy Świat) we Lwowie, przy której znajduje się m.in. gmach główny Politechniki
Adam Stefan Sapieha (urodzony w 1867 r. w Krasiczynie, syn "czerwonego księcia", zmarł w 1951 r. w Krakowie), dr prawa UJ, święcenia kapłańskie w 1893 r. we Lwowie, kanonik kapituły lwowskiej, wikariusz parafii św. Mikołaja we Lwowie, od 1912 r. książę-biskup krakowski, od 1925 r. arcybiskup-metropolita krakowski, od 1946 roku kardynał. Gorący, nieugięty patriota, jeden z współtwórców Rady Głównej Opiekuńczej w czasie II wojny światowej.
Juliusz Paweł Schauder (1896-1943) - wybitny matematyk, uczeń i współpracownik Stefana Banacha, profesor w Zakładzie Matematycznym UJK, laureat międzynarodowej nagrody Malaxa (1937 r.) za prace dotyczące zastosowania teorii przestrzeni Banacha do równań o pochodnych cząstkowych, wykładowca mechaniki teoretycznej i analizy wyższej na Wydziale Matematyczno-Przyrodniczym UJK, zginął zastrzelony przez hitlerowców we Lwowie w 1943 roku
Hilary Schramm (1857-1940) - chirurg, kierownik Kliniki Chirurgicznej UJK. Profesor i rektor UJK (1929/30), członek PAU. Jego asystentami byli znani później w całej Polsce specjaliści: prof. dr Adam Gruca, prof. dr Stanisław Laskownicki.
Bruno Schultz (1892-1942) - pisarz, malarz, pedagog. Ur. w Drohobyczu, pochodził z rodziny żydowskiej, głęboko zakorzeniony w kulturze polskiej. Szkoły w Drohobyczu, nieukończone studia architektoniczne we Lwowie i Wiedniu. Do II wojny światowej pracował jako nauczyciel rysunku w gimnazjum drohobyckim. Zarazem malował, rysował i tworzył dzieła literackie, m.in. "Sklepy cynamonowe" i "Sanatorium pod Klepsydrą". Podczas okupacji niemieckiej przebywał w getcie, a na zamówienie Niemca F.Landaua wykonywał malowidła ścienne w jego mieszkaniu i biurze. W czasie pogromu został zastrzelony przez gestapowca.
Mirosław Sembratowicz - kardynał, metropolita lwowski obrządku greko-katolickiego
Marcella Sembrich-Kochańska (1858-1935) - światowej sławy wielka polska śpiewaczka operowa. Śpiewu uczyła się w Konserwatorium Lwowskim, następnie w Wiedniu i Mediolanie. Zadebiuowała w wieku 19 lat w Atenach jako Elwira w operze Belliniego "Purytanie". Dwa lata później (1879) śpiewała w londyńskiej Covent Garden, następnie została gwiazdą Metropolitan Opera. Jeszcze na początku XX wieku występowała w Metropolitan Opera z młodszym o 15 lat Enrice Caruso jako partnerem.
Kazimierz Sichulski (ur.1879 we Lwowie, zm.1942 we Lwowie) - artysta malarz, portrecista, karykaturzysta, autor rozmaitych scen rodzajowych. Uczeń J. Mehoffera, L. Wyczółkowskiego, S. Wyspiańskiego. W 1920-30 był profesorem Państwowej Szkoły Przemysłowej we Lwowie, a w 1930-39 ASP w Krakowie. Zajmował się projektowaniem wnętrz, witraży. Kilka obrazów Sichulskiego można obejrzeć w Lwowskiej Galerii Obrazów.
Wanda Siemaszkowa - słynna aktorka, często występowała na lwowskich scenach
Włodzimierz Sieradzki (1880-1941) - profesor medycyny, kierownik Zakładu Medycyny Sądowej UJK, rektor UJK (1924/25), zamordowany przez hitlerowców na Wzgórzach Wuleckich
Władysław Sikorski - absolwent Politechniki Lwowskiej, generał, premier rządu RP i Wódz Naczelny w czasie II wojny światowej
Maksymilian Siła-Nowicki (1826-1890) - nestor polskiej zoologii. Gimnazjum ukończył we Lwowie. Pracował jako nauczyciel gimnazjalny w Brodach, Samborze i we Lwowie. Doktorat z filozofii uzyskał we Lwowie w 1863 roku i w tym roku został powołany na katedrę w Uniwersytecie Jagiellońskim. Rezultatem pracy naukowej Nowickiego w okresie lwowskim sa notatki o chrząszczach wschodniej Galicji - trzystustronicowe dzieło stanowiące wykaz motyli tego regionu, podstawy polskiego nazewnictwa motyli.
Stanisław Skarbek - hrabia, fundator ogromnego teatru dramatycznego we Lwowie
Piotr Skarga - słynny kaznodzieja, jezuita, wykładowca kolegium jezuickiego we Lwowie
Stanisław Skrowaczewski -urodzony w 1923 r. i wychowany we Lwowie wybitny współczesny dyrygent, działający w Stanach Zjednoczonych. Gry na fortepianie uczył się wraz z prof. Wacławem Szybalskim u prof. Florentyny Listowskiej, kompozycji - u Adama Sołtysa. Po ekspatriacji odbył studia muzyczne w PWSM w Krakowie, następnie w Paryżu. Kierował Filharmonią Śląską, Krakowską, był dyrygentem Filharmonii Narodowej. Jest wieloletnim dyrektorem i kierownikiem artystycznym Minneapolis Symphony Orchestra, po takich słynnych poprzednikach, jak: Eugene Ormandy i Dmitrios Mitropulos.
Marian Smoluchowski (1872-1917), wybitny fizyk polski. Profesor uniwersytetu we Lwowie (od 1900) i UJ (od 1913). Wyjaśnił zjawisko błękitu nieba (niebieski kolor nieba), badał zjawiska cieplne w gazach i ciałach sypkich, sformułował teorię ruchów Browna, a także statystyczną interpretację II zasady termodynamiki (termodynamiki zasady), zasłynął z prac nad kinetyczną teorią materii. Autor prac z dziedziny geofizyki i geologii oraz chemii fizycznej.
Franciszek Smolka (1810- 1899) - syn przybyłego do Galicji z Prus Niemca Vinzenza Schmolke i Wegierki Anny Nemeth, z wykształcenia prawnik, członek konspiracyjnej polskiej patriotycznej organizacji - Węglarstwa Polskiego, później Stowarzyszenia Ludu Polskiego, aresztowany przez Austriaków i - jako szczególnie niebezpieczny wróg monarchii austriackiej - osadzony w słynnym lwowskim więzieniu "u Karmelitów", skazany na karę śmierci, ułaskawiony, brał czynny udział w wiedeńskiej rewolucji 1848 roku. Przez nastepne kilkanaście lat we Lwowie pod stałym nadzorem policyjnym Od 1861 roku - po wprowadzeniu w Austrii rządów konstytucyjnych - poseł do galicyjskiego Sejmu Krajowego, rok później poseł do parlamentu w Wiedniu. Przez 12 lat (1881-1893) prezydent Izby Poselskiej austriackiej Rady Państwa. Inicjator i aktywny uczestnik budowy Kopca Unii Lubelskiej w 300 rocznicę zawarcia Unii Lubelskiej. Pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.
Franciszek Smolka (1883 - 1947) - papirolog, współpracownik Komisji Filologicznej PAU.
Stanisław Sobiński (ur.12 czerwca 1872 roku w Złoczowie, zginął 19 października 1926 roku we Lwowie) - znakomity pedagog, kurator okręgu szkolnego lwowskiego.
W latach 1909-1917 był dyrektorem Realnej Szkoły w Tarnobrzegu. Po wojnie pracował w Ministerstwie Wyznań Religijnych i Oświecenia Publicznego w Warszawie, stąd został skierowany na stanowisko Kuratora Okręgu Szkolnego Lwowskiego. Podlegały Mu szkoły w województwie lwowskim, stanisławowskim i tarnopolskim. Był wybitnym pedagogiem troszczącym się o poziom oświaty i wychowania dzieci i młodzieży. Wracając z żoną z kina w dniu 19 października 1926 roku, został zastrzelony przez nacjonalistów ukraińskich Wasyla Atamańczuka i Iwana Werbickiego, skazanych później na karę śmierci. O Nim na akademii żałobnej w dniu 2 lutego 1927 roku w Teatrze Wielkim Stanisław Łempicki, profesor Uniwersytetu Jana Kazimierza, powiedział między innymi: Był twórcą licznych kursów dokształcających dla nauczycielstwa szkół powszechnych i średnich, kursów metodycznych dla inspektorów szkolnych, był organizatorem Państwowych Kursów Nauczycielskich i Studium Pedagogicznego we Lwowie, nie mówiąc już o częstych kursach wakacyjnych, o opiece nad wychowaniem przedszkolnym, o popieraniu usilnie oświaty pozaszkolnej. Był twórcą lub współtwórcą podręczników doskonałych: metodyki i nauczania historii, podręcznika geografii i nauki o Polsce współczesnej.
Gabriel Sokolnicki - profesor (specjalista urządzeń elektrycznych) Politechniki Lwowskiej, rektor tej uczelni w latach 1931/32, aresztowany przez NKWD z 2 na 3 I.1945 r. Po wojnie pozostał we Lwowie, pracując na Politechnice. Zmarł we Lwowie w roku 1975. Jeden z założycieli w 1919 roku Stowarzyszenia Elektryków Polskich.
Ludwik Solski - aktor, występował w teatrze lwowskim
Adam Sołowij (1859-1941) - emerytowny ordynator Oddziału Ginekologiczno-Położniczego Szpitala Powszechnego we Lwowie, zamordowany przez hitlerowców na Wzgórzach Wuleckich wraz z 19-letnim wnukiem, Adamem Mięsowiczem, absolwentem liceum.
Adam Sołtysik - chirurg, ordynator Oddziału Chirurgicznego Szpitala Wojskowego we Lwowie. Więzień Starobielska, zamordowany w Charkowie.
Kazimierz Sosnkowski - absolwent Politechniki Lwowskiej, generał, Wódz Naczelny po śmierci W.Sikorskiego
Julian Stachiewicz ur. 24.07 1890 r. we Lwowie w rodzinie lekarza.
Stachiewiczowie mieszkali przy Placu Mariackim nr 8 (kamienica Sprechera)
Gen. bryg. WP. jednen z najbliższych współpracowników Marszałka J.
Piłsudskiego. Od 1908 r członek Związku Walki Czynnej. W czasie I wojny
Światowej służył w I Brygadzie Legionow. W 1920 r. w czasie Bitwy
Warszawskiej był szefem sztabu kwatery Głównej Naczelnego Wodza W latach
1923-25 i po 1926 r. szef Wojskowego Biura Historycznego. W 1928 r. powołał
do życia Przegląd Historyczno-Wojskowy oraz został sekretarzem Instytutu
Badania Najnowszej Historii Polski. Zmarł 20.09.1934 r. Pochowany jest na
Powązkach w Warszawie. Odznaczony m. in. Orderem Virtuti Militari 5 kl,
Orderem Polonia Restituta 3 i 4 kl. Krzyżem Niepodległości z Mieczami,
Krzyzem Walecznych 4 - krotnie.
Wacław Stachiewicz gen. dyw. brat Juliana urodzony we Lwowie 18 XI 1894 r.
ożeniony z Wandą Abraham, siostrą gen. Romana Abrahama. Jeden z
najzdolniejszych oficerów WP. W czasie I wojny Światowej służył w I
Brygadzie Legionow, a następnie był szefem sztabu Komendy Naczelnej POW
nr 1 w Warszawie. Uczestnik wojny 1918-1920. Absolwent Wyższej Szkoły
Wojennej w Paryżu. 5.06.1935 r. powołany przez nowego Genaralnego
Inspektora Sił Zbrojnych, ówczesnego gen dyw. E. Śmigłego-Rydza na stanowisko
Szefa Szabu Głównego rozwinął prace nad opracowaniem 6 letniego planu
rozbudowy i unowcześnienia sił zbrojnych. W trakacie kampanii 1939 r. Szef
Szabu Naczelnego Wodza.Po przegranej kampanii niesłusznie nie dopuszczony do
dalszej walki i brutalnie izolowany w Algierze przez rząd gen.
Sikorskiego.Po śmierci gen. Sikorskiego pozwolono mu przybyć do Londynu ale
w dalszym ciagu nie dostał żadnego przydziału. Po wojnie mieszkał w
Montrealu gdzie zmarł 12.11.1973 r. Odznaczony m. in. Orderem Virtuti
Militari 5 kl, Orderem Polonia Restituta 2, 3 i 4 kl. Krzyżem Niepodległosci
z Mieczami, Krzyżem Walecznych 4 - krotnie.
Leopold Staff (ur. 14.XI.1878 r. we Lwowie, zm. 31.V.1957 r. w Skarżysku-Kamiennej) - poeta -pochodził z rodziny lwowskich kupców wywodzących się ze Śląska Cieszyńskiego. Jego ojciec, Franciszek, był Czechem, matka zaś pochodziła z niemieckiej rodziny Fuhrherrów. Rodzice poety osiedlili się na stałe we Lwowie w roku 1870. Mieszkali z sześciorgiem dzieci w domu przy ulicy Skarbkowskiej 11. Rodzice Leopolda byli cukiernikami. W 1897 roku Leopold Staff zdał maturę w lwowskim piatym gimnazjum klasycznym i rozpoczął doradzone mu przez ojca studia na Wydziale Prawa i Administracji Uniwersytetu Lwowskiego. Zniechęcony do prawniczo-administracyjnych zagadnień Staff napisał w czasie praktyki u jednego z lwowskich prawników cykl sonetów zatytułowany "Sny o potędze" i w końcu zmienił kierunek studiów, przenosząc się na filozofię i romanistykę. Uczęszczał też na wykłady polonistyczne. Od wydania własnym sumptem w 1901 roku "Snów o potędze" co roku ukazuje się nowy tomik wierszy Staffa. Młody poeta bywał częstym gościem w willi "Zaświecie", posiadłości poetki Maryli Wolskiej, córki narzeczonej Artura Grottgera, Wandy Monne w pobliżu lwowskiej Cytadeli. W latach 1900-1905 w domu tym zbierali sie tzw. "Płanetnicy": gospodyni "Zaświecia" Maryla Wolska, Józef Ruffer, Antoni Mueller, Ostap Ortwin i Leopold Staff.
Podczas pierwszej wojny światowej, w czerwcu 1915 roku, podczas rosyjskiej okupacji Lwowa, wraz z innymi mieszkańcami Lwowa, Staff został ewakuowany w głąb Rosji. W Charkowie na Ukrainie spędził kilka ciężkich, wojennych lat. Pod koniec 1918 roku powrócił do niepodległej juz Polski, nie do Lwowa jednak, a do Warszawy, gdzie spędził kolejne prawie 40 lat swego życia.
Franciszek Stefczyk (ur. 2 XII 1861 w Krakowie, zm. 30 VI 1924 tamże), działacz spółdzielczości, z wykształcenia historyk. Będąc nauczycielem szkoły rolniczej w Czernichowie koło Krakowa, założył 1890 pierwszą na ziemiach polskich wiejską spółdzielnię oszczędnościowo-pożyczkową wg wzoru Raiffeisena. W latach 1899-1918, jako kierownik Biura Patronatu dla Spółek Oszczędności i Pożyczek przy Wydziale Krajowym we Lwowie, przyczynił się do upowszechnienia wiejskich kas spółdzielczych i osłabienia lichwy na wsi galicyjskiej. W 1907 r. był współorganizatorem i pierwszym dyrektorem Krajowej Centralnej Kasy dla Spółek Rolniczych we Lwowie. Od 1907 roku był członkiem Polskiego Stronnictwa Ludowego, z jego ramienia by posłem do sejmu krajowego. W czasie Obrony Lwowa w listopadzie 1918 roku był jednym z przywódców polskiego Komitetu bezpieczeństwa i ochrony dobra publicznego odpowiedzialnym za "resort" skarbu. Od początku 1919 roku przeniósł się do Warszawy, gdzie kierował Centralną Kasą Spółek Rolniczych (przeniesiona tam ze Lwowa), w 1924 r. zainicjował powołanie Zjednoczenia Związków Spółdzielni Rolniczych i został jego prezesem. Autor wielu prac o spółdzielczości. Tuż przed śmiercią został habilitowany na Uniwersytecie Jagiellońskim na podstawie pracy o społdzielczości. Zmarł w Krakowie, pochowany wraz z żoną (zmarłą w lutym 1916 roku we Lwowie) na cmentarzu Łyczakowskim.
Kamil Stefko (1875-1966) - prawnik cywilista, kierownik Zakładu Prawa Procesowego Cywilnego UJK, członek Komisji Kodyfikacyjnej RP. Po wojnie pierwszy dziekan Wydziału Prawa Uniwersytetu Wrocławskiego.
Hugo Steinhaus (1887-1972) - wybitny matematyk, współpracownik Stefana Banacha, kierownik Oddziału B Zakładu Matematycznego UJK, współtwórca lwowskiej szkoły matematycznej. Słynne prace Steinhausa dotyczą szeregów Fouriera, rozwinięć ortogonalnych, operacji liniowych, teorii prawdopodobieństwa, teorii gier, zastosowań matematyki w biologii, medycynie, elektrotechnice, prawie. Jest autorem słynnych powiedzeń i myśli, zebranych m.in. w kapitalnym "Słowniku racjonalnym". W czasie wojny ukrywał się na wsi pod rodzinnym Jasłem, po wojnie profesor Uniwersytetu Wrocławskiego.
Zdzisław Steusing (1883-1952) - lekarz, specjalista zagadnień higieny. Kierownik Zakładu Higieny UJK. Po wojnie profesor na Wydziale Lekarskim UWr.
Stefania Stipalówna (pseudonimy: Luna, Bogna) (1903-2000), zasłużona nauczycielka, organizatorka tajnego nauczania, wspaniały pedagog, długoletnia instruktorka harcerka. Uczyła się we Lwowie: najpierw u Benedyktynek Ormiańskich, następnie w Prywatnym Gimnazjum im. Zofii Strzałkowskiej. Studia matematyczne i fizyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza ukończyła w 1924 roku. Od 1916, czyli od powstania Związku Harcerstwa Polskiego była z nim związana, zdobyła wszystkie stopnie harcerskie i instruktorskie. W 1933 została mianowana Komendantką Lwowskiej Chorągwi Harcerek, która obejmowała 3 województwa: lwowskie, stanisławowskie i tarnopolskie. W związku z tym została przeniesiona do Lwowa, gdzie do 1938 uczyła matematyki w Gimnazjum im. Stefana Żeromskiego. Wtedy została mianowana Dyrektorką Państwowej Wyższej Szkoły Pedagogicznej. Po wybuchu wojny, w warunkach okupacji sowieckiej zaniechane zostały polskie programy nauczania. Aby zapewnić je lwowskiej młodzieży rozpoczęła organizację tajnego nauczania. Przy pomocy wielu wybitnych lwowskich pedagogów zorganizowała 37 grup - klas z programami gimnazjum i wszystkich typów liceum. Wiązało się to z równie aktywną podziemną działalnością harcerską i funkcją Komendantki Lwowskiej Chorągwi Harcerskiej Szarych Szeregów (pseudonimy Bogna-Szarska). Zagrożona aresztowaniem, wyjechała w 1945 roku ze Lwowa wywożąc 105 teczek protokołów egzaminów maturalnych, po czym uczniowie ci otrzymali w Polsce świadectwa dojrzałości. Przybyła do Przemyśla, gdzie została mianowana Dyrektorką I Żeńskiego Gimnazjum i Liceum. Wciąż pracowała w harcerstwie. Ze względów rodzinnych przeniosła się w 1946 roku do Sopotu, wykładając w Gdańsku fizykę i opiekując się nauczycielami tego przedmiotu w szkołach. Organizowała konferencje nauczycieli oraz wizytowała ich pracę. Kiedy ze względów politycznych (harcerstwo) utraciła w 1950 roku etat w Wyższej Szkole Pedagogicznej, podjęła pracę nauczycielki fizyki w V Państwowym Liceum Ogólnokształcącym w Gdańsku Oliwie, gdzie pozostała do chwili przejścia na emeryturę w 1971 roku. (inf. od siostrzeńca, Wojciecha Konopackiego, 2008-09-29)
Włodzimierz Stożek (1883-1941) - wybitny matematyk, kierownik Katedry Matematyki Wydziału Inżynierii Lądowej i Wodnej Politechniki Lwowskiej, zamordowany przez hitlerowców w nocy z 3 na 4 lipca 1941 r. na Wzgórzach Wuleckich wraz z dwoma synami: 29-letnim Eustachym, inżynierem, asystentem w Katedrze Pomiarów Elektrotechnicznych Politechniki i 24-letnim Emanuelem, absolwentem Wydziału Chemicznego Politechniki Lwowskiej.
Kajetan Stroński (1891-1969) - adwokat, wybitny cywilista. Po wojnie we Wrocławiu i Warszawie. Jego brat, Stanisław Stroński, był ministrem w rządzie londyńskim.
Julian Stryjkowski (Pesach Stark) - (ur. w 1905 w Stryju, zm. w 1996 r.) - pisarz, autor m.in. Austerii, studiował polonistykę na UJK
Jan Styka - malarz, autor m.in. lwowskiej Panoramy Racławickiej, obecnie eksponowanej we Wrocławiu
Wincenty Styś (1903-1960) - ekonomista, docent UJK, po wojnie kierownik Zakładu Ekonomii Politycznej Uniwersytetu Wrocławskiego. Ze wzgędu na kierunek działalności naukowej i dorobek niezgodny z wymogami marksistowskiej teorii ekonomicznej był często szykanowany, nawet usuwany ze stanowiska.
Edward Sucharda (1891-1947)chemik, profesor Politechniki Lwowskiej, jej rektor 1938-1939, członek PAU od 1934, prezes Polskiego Towarzystwa Chemicznego (1947). Na przełomie 1944-1945 był więźniem NKWD. Po II wojnie światowej zaangażowany w działania organizacyjne związane z tworzeniem Politechniki Wrocławskiej i Politechniki Śląskiej. Badania naukowe Sucharda poświęcone były chemii związków heterocyklicznych (synteza indyga pirydynowego) i chemii terpenów ; opracował centygramową metodę analizy elementarnej . Jego jedyny syn Jerzy został zamordowany przez Ukraińców w 1944 roku.
Tadeusz Sygietyński (1896-1955) - kompozytor, muzyk, lekarz. Założyciel zespołu pieśni i tańca "Mazowsze". W latach 1908-1911 mieszkał we Lwowie i uczył się w szkole muzycznej.
Karol Szajnocha (ur. w 1818-zm.w 1868 r.) - syn zniemczonego Czecha, płomienny polski patriota i działacz niepodległościowy, samouk, pisarz (z jego monumentalnych dzieł historycznych poświęconych m.in. Bolesławowi Chrobremu, Władysławowi Łokietce, królowej Jadwidze i Władysławowi Jagielle,itd. korzystał m.on. Henryk Sienkiewicz pisząc Trylogię), historyk, kustosz i dyrektor Zakładu Narodowego im. Ossolińskich (inicjator i wydawca pomnikowego dzieła Monumenta Poloniae Historica, redaktor "Biblioteki Ossolińskich") - pochowany na Cmentarzu Łyczakowskim.
Kazimierz Szarski (1904-1960) - zoolog, docent UJK. Po wojnie profesor i kierownik Zakładu Anatomii Porównawczej U Wr. Rektor Uniwersytetu Wrocławskiego w latach 1957-1959.
Zofia Szeptycka z Fredrów (1837-1904) - żona Jana Szeptyckiego, córka pisarza Aleksandra Fredry i Zofii z Jabłonowskich, matka greckokatolickiego metropolity Andrzeja i polskiego generała Stanisława
Leon Józef Maria Szeptycki (1877-1939) - właściciel majątku Przyłbice w powiecie jaworowskim, szambelan papieski, dypl. inżynier
Andrzej (Roman) Szeptycki (zm. w 1944 r. we Lwowie) - arcybiskup metropolita lwowski obrządku greko-katolickiego, wnuk Aleksandra Fredry. Gorący patriota ukraiński.
Stanisław hr. Szeptycki - generał, szef Sztabu Generalnego Wojska Polskiego (1918), minister Spraw Wojskowych RP (1923), Inspektor Armii (1923-1926), gorący polski patriota, młodszy brat Andrzeja Szeptyckiego.
Witold Szolginia (ur. 11.III.1923 r. we Lwowie, zm. 30.VI.1996 r. w Warszawie) - architekt, autor wspaniałych książek i radiowych gawęd o Lwowie.
Od urodzenia aż do expatriacji ze Lwowa w 1946 roku mieszkał przy ulicy Łyczakowskiej 137, w "Domu pod Żelaznym Lwem". Chodził do Szkoły Powszechnej Męskiej im. św. Antoniego na ul.Głowińskiego (1929-35), następnie zaś do VI Państwowego Gimnazjum im. Staszica na Łyczakowskiej 37. (1935-39). Po wkroczeniu Sowietów we wrześniu 1939 roku kontynuował edukację w tzw. Szkole Średniej nr 12. Ukończył ją z wynikiem celującym w czerwcu 1941 roku, tuż przed wkroczeniem Niemców do Lwowa. Podczas okupacji niemieckiej zajmował się sprzedażą gazet, pracował też jako goniec w urzędzie skarbowym. Po powtórnym wejściu Sowietów do Lwowa w 1944 roku rozpoczął studia na Wydziale Architektury Politechniki Lwowskiej. Po ekspatriacji w 1946 roku studia te kontynuował na Politechnice Krakowskiej. Ukończył je w 1950 roku zdobywając tytuł magistra inżyniera architekta. Pracował w swoim zawodzie ponad 40 lat, osiągając stanowisko docenta w Instytucie Kształtowania Środowiska w Warszawie. Prowadził prace badawcze, odniósł też wiele sukcesów w działalności popularyzatorskiej z dziedziny urbanistyki, architektury i budownictwa.
Przede wszystkim jednak zasłużył się swojemu ukochanemu nade wszystko rodzinnemu miastu, pisząc zarówno w bałaku, jak też literackiej polszczyźnie liczne piękne wiersze o Lwowie i Lwowiakach (zebrane w tomy: "Krajubrazy syrdeczny" i "Kwiaty lwowskie"), jak też piękne wspomnienia począwszy od "Domu pod żelaznym lwem" wydanego w 1971 roku przez PAX aż po cykl książek zatytyłowany "Tamten Lwów" (z którego obficie czerpię wszelkie wiadomości o Lwowie także na tej stronie!), którego zdążył napisać 8 tomów: 1. Oblicze miasta, 2. Ulice i place, 3. Świątynie, gmachy, pomniki, 4. My, Lwowianie, 5. Życie miasta, 6. Rozmaitości, 7. Z niebios nad Lwowem, 8. Arcylwowianie, a także "Pudełko lwowskich wspomnień pełne". Był niezmordowanym autorem gawęd o Lwowie. Przez kilka lat, aż do śmierci, w każdy niedzielny poranek radiowa "Trójka" nadawała jego piękne 10-minutowe gawędy zatytułowane "Krajobrazy serdeczne". Był także autorem wspaniałych grafik i niezmordowanym kolekcjonerem leopolianów, które dały początek "Kolekcji Leopolis" w warszawskim Muzeum Niepodległości.
W jego warszawskim mieszkaniu spotykała się od lat diaspora lwowska z niezapomnianym Henrykiem Vogelfängerem - "Tońkiem" z Wesołej Lwowskiej Fali, jego szkolnym przyjacielem Andrzejem Hiolskim, Adamem Hollankiem, Janem Parandowskim, Jerzym Janickim itd.
Uznawano go za lwowskiego "guru", chodzącą encyklopedię Lwowa, zawsze dokładnego i nieomylnego w sprawach lwowskich, a przy tym człowieka o niezwykłej szlachetności, uczciwości i etycznej czystości.
Wanda Szolginiowa z Izertów (ur. 8.IV.1926 r. w Warszawie w rodzinie urzędniczej, zm. 1.X.2010 w Warszawie). Do wybuchu wojny zdążyła ukończyć szkołę powszechną i I klasę Gimnazjum im. Klementyny Hoffmanowej. Potem była uczestniczką tajnego nauczania, co uwieńczyła maturą w roku 1944.
Należała do konspiracyjnego harcerstwa, jej drużyna działała w ramach Szarych Szeregów. Na przełomie lat 1943/1944 przeszła konspiracyjny kurs ogólnowojskowy, złożyła przysięgę wojskową i stała się żołnierzem AK, nosiła pseudonim Łucja.
W roku 1945 rozpoczęła na Uniwersytecie Jagiellońskim studia historyczne, które po powrocie do Warszawy kontynuowała na Uniwersytecie Warszawskim. Ukończyła je w roku 1951.
Po studiach związała się z Biblioteką Narodową, w której przepracowała 35 lat, z czego przez 31 lat jako kierownik Zakładu Dokumentacji Księgoznawczej.
Przez 47 lat kochana żona Witolda, którego lwowskie dzieło kontynuowała – jak umiała – po jego śmierci w roku 1996.
Andrzej Szujecki (ur. 1929) - ekolog, entomolog. We Lwowie uczeń Szkoły im. Marii Magdaleny. W 1940 roku deportowany na Syberię, skąd wydostał się przez Iran i Indie. Do kraju powrócił w 1947 roku. Po studiach podjął pracę w Katedrze Ochrony Lasu SGGW. Profesor, prorektor i doktor honoris causa SGGW. Wiceminister Ochrony Środowiska, Zasobów Nauralnych i Leśnictwa (1994-1997). Członek rzeczywisty PAN. Autor ponad 200 publikacji naukowych.
Wacław Szybalski - urodzony w polskim Lwowie w 1921, absolwent VIII
Gimnazjum i Wydziału Chemii Politechniki Lwowskiej, profesor onkologii uniwersytetu Wisconsin (USA), biotechnolog, doradca naukowy prez. Cartera i Papieża Jana Pawła II
Stanisław Szybalski - młodszy brat Wacława (ur. w 1927 we Lwowie), niezmiernie aktywny w Internecie, korespondent "Poloniii dla Polonii", nieugięty i bezkompromisowy lwowski patriota, mieszka na Florydzie
Szymon Szymonowicz - poeta renesansowy ("Żeńcy")
Zbigniew Szymonowicz - pianista, kompozytor. Laureat VIII miejsca w konkursie pianistycznym im. Fyderyka Chopina w 1949 roku. Kierownik Katedry Fortepianu PWSM w Łodzi
Edward Rydz Śmigły - marszałek Polski, studiował we Lwowie
|
|
