Zarys dziejow miasta Lwowa

Zarys dziejow miasta Lwowa (cz.3)

(wedlug ksiazki „Zabytki Lwowa” Bartlomieja Kaczorowskiego)
Grafiki - Eliot Lwow

W okresie poprzedzajacym wybuch I wojny swiatowej na lwowskich ulicach pojawily sie strzeleckie mundury. Bylo to konsekwencja wolnosciowej atmosfery panujacej w Galicji, jedynym zaborze cieszacym sie swoboda kulturalna i polityczna.
W sierpniu 1914 roku zaczelo sie najciezsze szesciolecie w dotychczasowej historii grodu. Tu formowano Legion Wschodni, lecz wielka ofensywa armii rosyjskiej juz 3 wrzesnia ogarnela miasto. Okupacja trwala dziewiec miesiecy, a w jej trakcie miala miejsce wizyta cara Mikolaja II. Rozpad monarchii habsburskiej w 1918 roku dal poczatek bratobojczym starciom polsko-ukrainskim. l listopada wybuchly walki, trwajace wiele tygodni. Odradzajaca sie dopiero Rzeczpospolita nie mogla od razu pospieszyc z odsiecza. Dopiero w koncu listopada przybyly posilki od strony Przemysla. Szczegolnie wslawili sie najmlodsi obroncy Lwowa - Orleta. Wzniesiono im potem piekny pomnik--cmentarz na Łyczakowie. Jeszcze kilka miesiecy trwaly starcia z Ukraincami usilujacymi utworzyc we Wschodniej Galicji wlasne panstwo.

Teatr Wielki - 1900 r. (OPERA)

Latem 1920 roku pod miasto dotarl front wojny polsko-radzieckiej. Traktat ryski podpisany w marcu roku nastepnego wytyczyl granice na rzece Zbrucz. II Rzeczpospolita docenila wysilek miasta, Lwowa „semper fidelis". Odznaczono je orderem Virtuti Militari, a z cmentarza obroncow wzieto trumne do Grobu Nieznanego Żolnierza pod kolumnada Palacu Saskiego w Warszawie (1925).W okresie Dwudziestolecia Lwow przezyl nowa epoke rozwoju. Byl trzecim co do wielkosci miastem Rzeczypospolitej, stolica wojewodztwa, osrodkiem gospodarczym - slynne Targi Wschodnie, kulturalnym - Ossolineum, Uniwersytet Jana Kazimierza. Uruchomiono jedna z kilku rozglosni Polskiego Radia, lotnisko. W latach trzydziestych Grod Lwa liczyl ponad 300 000 mieszkancow, w tym przeszlo 50% Polakow, 30% Żydow i okolo 15% Ukraincow. Miasto przygotowywalo sie do jubileuszu 600-lecia zwiazkow z Polska. Do zaplanowanych na 1940 rok obchodow nie doszlo.
l wrzesnia 1939 roku wybuchla wojna polsko-niemiecka, a 17 wrzesnia granice ryska przekroczyla Armia Czerwona, by piec dni pozniej wejsc do Lwowa. W listopadzie wraz z cala Ukraina Zachodnia, tj. Ziemia Czerwienska i Wolyniem, miasto zostalo wlaczone do Ukrainy Radzieckiej.
Dworzec Glowny kolejowy

22 czerwca 1941 roku na Lwow ruszyly dywizje niemieckie, stojace za Sanem. Okupacja hitlerowska trwala trzy lata. Miasto od jesieni 1939 roku stalo sie osrodkiem polskiej konspiracji niepodleglosciowej. Lwowska Organizacja Armii Krajowej podjela walke w ramach akcji „Burza"
W lipcu 1944 roku do Lwowa wkroczyly ponownie wojska radzieckie. Porozumienie pomiedzy Zwiazkiem Radzieckim i PKWN pozostawilo Lwow w granicach Ukrainskiej SSR. II wojna swiatowa zmienila calkowicie wizerunek grodu. Ludnosc polska rozproszyla sie po swiecie - wywieziona podczas deportacji w latach 1939-41, na roboty do Niemiec, za bronia, w trakcie repatriacji na Ziemie Odzyskane i do tzw. Centrali. Żydzi lwowscy zostali wymordowani przez Niemcow. Do Polski wyjechali takze spolonizowani juz Ormianie.
Do Wroclawia, obok tysiecy Lwowian, przywieziono czesc zbiorow Ossolineum, „Panorame Raclawicka". We Lwowie pozostalo do dnia dzisiejszego kilkanascie tysiecy Polakow, zyjacych w ponad siedemsettysiecznym miescie.[...]”

[ 1] [ 2] [ 3]