Zbiory polskiego malarstwa z czasów od XVI wieku do początku drugiej wojny światowej są prawdziwą chlubą Lwowskiej Galerii Obrazów. Dział polski należy w niej do najważniejszych. Liczy około dwóch tysięcy płócien, co pozwala na poznanie wielu istotnych zjawisk, zachodzących w sztuce polskiej w ciągu kilkuset lat.

Reprezentowane w muzeum dzieła Jana Piotra Norblina, Marcelego Bacciarellego, Kazimierza Wojniakowskiego, Antoniego Brodowskiego, Henryka Rodakowskiego, Artura Grottgera, Jana Matejki, Aleksandra Gierymskiego, Jana Stanisławskiego, Leona Wyczółkowskiego, Józefa Chełmońskiego, Józefa Mehoffera, Stanisława Wyspiańskiego, Olgi Boznańskiej, Władysława Słowińskiego, Jacka Malczewskiego i innych wybitnych malarzy przesądzają o olbrzymim znaczeniu dydaktycznym, estetycznym i naukowym lwowskiej kolekcji.

W ciągu lat swego istnienia galeria wchłaniała stopniowo nie tylko pojedyncze obrazy, lecz również całe kolekcje dzieł sztuki, co było odzwierciedleniem oryginalności i specyfiki życia kulturalnego i artystycznego miasta w różnych okresach jego skomplikowanych dziejów.

Myśl utworzenia ogólnie dostępnej miejskiej galerii obrazów narodziła się w kołach wykształconej społeczności lwowskiej już w ubiegłym stuleciu. »Wszelako brakuje nam jeszcze wiele zakładów, które by okazywały, że należymy w istocie do świata cywilizowanego. Jedna z najpierwszych potrzeb w tej mierze jest galerya obrazów« - pisał w roku 1861 na łamach »Dziennika Literackiego« lwowski malarz Kornel Szlegel, przedstawiając zarazem szczegółowy projekt założenia galerii (»Dziennik Literacki« 1861 nr 91, z 15 listopada). Jednakże musiało upłynąć kilka dziesiątków lat od narodzin tego projektu, zanim magistrat powziął w roku 1897 decyzję o utworzeniu we Lwowie galerii, a w roku 1902 po raz pierwszy przydzielił z budżetu miejskiego środki na zakup dzieł sztuki.

Wśród pierwszych obrazów zakupionych do przyszłej galerii był Zgon Acerna (jeden z dwóch wariantów od 1946 w Muzeum Narodowym we Wrocławiu), wielka kompozycja historyczna, jedna z najpopularniejszych w spuściźnie Wilhelma Leopolskiego, Strajk Feliksa Wygrzywalskiego i kilka innych prac, w tym trzy obrazy nabyte z Jubileuszowej Wystawy Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie w roku 1904: Jesień Eugeniusza Dąbrowy, Filistrzy (Skrzypek) Edwarda Okunia i Tańce w karczmie Włodzimierza Tetmajera. Dwa ostatnie obrazy są do dziś ozdobą stałej ekspozycji galerii.

W roku 1905 lwowski mecenas Michał Szymon Toepfer ofiarował miastu do przyszłej galerii 59 obrazów i szkiców malarskich polskich artystów ze swojej prywatnej kolekcji.

W lutym 1907 roku dotarła do Lwowa duża kolekcja malarstwa (około 280 płócien) oraz rzemiosła artystycznego, którą miasto zakupiło w Sitkowcach, w powiecie lipowieckim na Podolu, od właściciela ziemskiego Jana Jakowicza. Wystawienie tej kolekcji 14 lutego 1907 roku stało się okazja, by oznajmić o utworzeniu miejskiej galerii obrazów we Lwowie.

W kolekcji Jakowicza, na którą składały się przede wszystkim dzieła mistrzów zachodnioeuropejskich, znajdowały się również obrazy malarzy polskich oraz cudzoziemców pracujących w Polsce. Na szczególne wyróżnienie zasługują prace z ostatniego trzydziestolecia XVIII wieku i początku wieku XIX - Portret kobiecy i Głowa Madonny Marcelego Bacciarellego, kompozycja historyczna Małgorzata Zębocińska Józefa Peszki oraz wspaniały szkic olejny Jana Piotra Norblina F?te galante, wykonany prawdopodobnie około roku 1785. Szkic ten trafił do galerii jako dzieło Antoine'a Watteau, a prawidłową atrybucję już w muzeum ustalił wybitny znawca sztuki z Wiednia, Theodor von Frimmel.

Na otwarcie galerii Michał Szymon Toepfer przygotował jeszcze jeden, ogromny dar, na który złożyło się około 200 obrazów, szkiców malarskich, pasteli i akwarel twórców polskich. W większości były to prace artystów współczesnych, i chociaż poziom dzieł był nierówny, kolekcja Toepfera wzbogaciła galerię o wiele pierwszorzędnych płócien. Trzeba wyróżnić w tym zespole przede wszystkim dzieła z kręgu modernizmu - W świat Ferdynanda Ruszczyca, Portret matki Wojciecha Weissa i Zima, Paw w ogrodzie Józefa Czajkowskiego. Dzięki darowiznom Toepfera w galerii znalazło się ponadto sześć obrazów i szkiców malarskich Józefa Czajkowskiego, wiele szkiców Witolda Pruszkowskiego, mały, bardzo ekspresyjny obrazek Maurycego Gottlieba Czaty, ilustrujący balladę Adama Mickiewicza, oraz pojedyncze dzieła Aleksandra Gryglewskiego, Leopolda Loefflera, Kazimierza Pochwalskiego, Wincentego Wodzinowskiego, Władysława Wankiego, Jana Stanisławskiego, Leona Wyczółkowskiego, pastele Stanisława Wyspiańskiego (w tym uroczy Portret dziewczynki.)

Kolekcja Toepfera dawała dość urozmaicony przegląd twórczości malarzy lwowskich, zarówno tych cieszących się uznaniem, jak i uważanych za drugorzędnych: Franciszka i Bruna Tepów, Aleksandra Augustynowicza, Stanisława Kaczora-Batowskiego, Romana Bratkowskiego, Andrzeja Grabowskiego, Henryka Grabińskiego, Stanisława Janowskiego, Damazego Kotowskiego, Zygmunta Rozwadowskiego, Tadeusza Rybkowskiego, Kazimierza Sichulskiego, Wilhelma Wachtela i innych.

W ciągu kilku pierwszych lat istnienia galerii zbiory działu polskiego powiększały się dość intensywnie. Od właścicieli prywatnych i na aukcjach dzieł sztuki nabyto pierwsze w zbiorach muzeum płótna Marcina Zaleskiego, Juliusza Kossaka, Hipolita Lipińskiego, Alfreda Schouppego, Zygmunta Sidorowicza, Witolda Pruszkowskiego. Zapoczątkowano, znacznie powiększona w przyszłości, kolekcję portretów lwowskiej szkoły z końca XVIII-połowy XIX wieku. Złożyły się na nią obrazy Józefa Pitschmanna, Józefa Reichana, Alojzego Reichana, Karola Schweikarta, Kornelego Szlegia, Marcina Jabłońskiego, Andrzeja Grabowskiego i innych. Na przykład jednym z pierwszych obrazów Jabłońskiego, z tych co trafiły do galerii, było bodaj najlepsze dzieło malarza - Dziewczyna ze śniadaniem na tacy.

Od roku 1908 do 1912 ze spuścizny po sekretarzu Matejki, Marianie Gorzkowskim, od właścicieli prywatnych i od rodziny malarza nabyto szesnaście dzieł malarskich Matejki. Były wśród nich najwcześniejsze prace początkującego artysty i wybitne dzieła twórcy w pełni dojrzałego, takie jak Portret dzieci artysty (1879) oraz wyjątkowy Widok Bebeku koło Konstantynopola - jedyny znany pejzaż malarski Matejki, wykonany w 1872 roku. Zespół mistrzowsko malowanych szkiców artysty pozwala nam poznać jego warsztat. Wśród tych prac znajduje się najwcześniejsza realizacja pomysłu obrazu Jan III Sobieski pod Wiedniem, wykonanego w roku 1883 i ofiarowanego papieżowi, a także szkic do nie zrealizowanej kompozycji Jan Żiżka z Trocnowa pod Kutną Horą - rzadki przykład zainteresowania historią Czech. Od początku działalności galerii prowadzono usilne poszukiwania dzieł Artura Grottgera z myślą o ich zakupie, bo przecież lata szkolne, lata młodzieńcze artysty związane były ze Lwowem, miastem, w którym też spoczęły jego doczesne szczątki. Prace Grottgera nabywano między innymi na aukcjach w Pradze i Wiedniu, gdzie zakupiono Spotkanie Jana III z cesarzem Leopoldem pod Schwechat, Rekonesans, Podjazd szwedzki i takie arcydzieło, jak Nokturn.

Kupowano obrazy również bezpośrednio u artystów, najczęściej u lwowian. W roku 1908 zakupiono prawdziwy pod względem psychologicznym, zbliżony do ekspresjonizmu Portret Stanisława Womeli pędzla Fryderyka Pautscha, a w 1909 chyba najlepszy w galerii obraz Kazimierza Sichulskiego Sieroty. Nabyto płótna Feliksa Wygrzywalskiego, Teodora Axentowicza, Aleksandra Augustynowicza, Jana Chełmińskiego, Leonarda Winterowskiego, Tadeusza Rybkowskiego, Mieczysława Reyznera, Zygmunta Rozwadowskiego, Stanisława Reichana i innych.

W roku 1908 galeria posiadała już 28 obrazów i szkiców malarskich Jacka Malczewskiego, charakteryzujących różne etapy jego twórczości. Wiele z nich pochodziło ze zbiorów Piotra Dobrzańskiego z Podgórza.

Ważne zakupy były dokonywane na wystawach artystycznych. Na przykład w roku 1907 z wystawy Towarzystwa Przyjaciół Sztuk Pięknych w Krakowie nabyto piękny obraz Józefa Chełmońskiego Noc księżycowa. Po zamknięciu powszechnej wystawy sztuki polskiej we Lwowie w 1920 roku do kolekcji galeryjnej przybyły takie arcydzieła, jak Rozmowa i Europa jubilans Józefa Mehoffera, Portret Samuela Hirszenberga Olgi Boznańskiej, Fanfara (Serenada) Stanisława Lentza, cenne obrazy Vlastimila Hofmana (Madonna), Stefana Filipkiewicza (Dolina Dunajca w deszczu), a także płótna Józefa Brandta, Franciszka Żmurki, Józefa Krzesza Męciny, Tadeusza Styki, Henryka Rauchingera i Fryderyka Pautscha.

Bardzo ważne nabytki pozyskano do działu malarstwa XVIII wieku i początku XIX w latach 1911-1914, na krótko przed wybuchem pierwszej wojny światowej. Trzeba tu przede wszystkim odnotować dość dużego formatu późnobarokowy obraz Szymona Czechowicza Pokłon Trzech Króli i znakomite portrety pędzla Kazimierza Wojniakowskiego. Z twórców późniejszego pokolenia wymieńmy młodo zmarłego Ignacego Gierdziejewskiego, romantyka, sympatyka nazareńczyków, którego prace są rzadkością. Jego pędzla jest mroczna, monochromatyczna kompozycja Godzina XII. Godzina czarów i złego. Wspomnieć też trzeba Józefa Simmlera, twórcę monumentalnego Portretu Jadwigi Łuszczewskiej (Deotymy) . Nabyto płótna modnych w tym czasie przedstawicieli akademizmu - przede wszystkim koryfeusza tego nurtu, Henryka Siemiradzkiego (U źródła, Za przykładem bogów, Greczynka i inne), przybyło wiele prac malarzy zafascynowanych tematyką Wschodu - Stanisława Chlebowskiego i Adolfa Karola Sandoza. Do najcenniejszych nabytków należy zaliczyć również obraz Matula pomarli, uważany za najlepsze w kolekcji dzieło Aleksandra Kotsisa, nieduży plenerowy obraz Do miasta Ludwika De Laveaux, jedyna - jak dotąd - praca tego malarza w muzeum, kilka portretów Olgi Boznańskiej, pastele Witolda Pruszkowskiego oraz jedno z najwybitniejszych dzieł Józefa Mehoffera z wczesnego okresu twórczości - Śpiewaczka (portret Wandy Janakowskiej). Od rodziny Jana Stanisławskiego w Krakowie zakupiono dwadzieścia niewielkich obrazów tego sławnego pejzażysty.

Bardzo ważną rolę w powiększaniu galerii, zwłaszcza jej części polskiej, odegrały darowizny. W 1907 roku profesor Piotr Harasimowicz przekazał w darze wspaniałe, dużego formatu płótno młodego Stanisława Dębickiego Pogrzeb żydowski w małym miasteczku (1887). W roku 1908 kilka portretów pędzla Aleksandra Raczyńskiego ofiarował profesor Władysław Ochenkowski. W tymże roku Wojciech Kossak zrezygnował na rzecz galerii z części honorarium za obraz Wiosna 1813 roku, nawiasem mówiąc jedno z najlepszych, charakterystycznych dlań dzieł. W roku 1909 hrabina Helena Mierowa podarowała muzeum cieszący się wielką popularnością obraz Pawła Merwarta Potop (Sara) , według poematu Alfreda de Vigny Le déluge.

Wśród pierwszych ofiarodawców, którzy przekazali obrazy do galerii, znaleźli się Fryderyk Lachner (szkice malarskie Wilhelma Leopolskiego), wdowa po pisarzu Marianie Gawalewiczu (portret jej męża pędzla Stanisława Lentza), Stanisław Niemczynowski (Portret pani S. N. Andrzeja Grabowskiego), syn malarza Aleksandra Raczyńskiego (Autoportret ojca), znana lwowska kolekcjonerka Helena Dąbczańska (prace Aleksandra Raczyńskiego, Tadeusza Popiela i innych artystów pracujących we Lwowie). W tym początkowym okresie istnienia galerii ofiarowali do niej swe obrazy Aleksander Augustynowicz, Zygmunt Rozwadowski, Stanisław Fabijański, Leonard Winterowski, Maria Dulębianka, Feliks Wygrzywalski (jego Autoportret z 1906 roku jest reprodukowany w tej książce).

W latach pierwszej wojny światowej uzupełnianie zbiorów praktycznie ustało. Jedynym bodaj wyjątkiem było nabycie w roku 1916 dwóch krajobrazów przebywającego przeważnie we Francji Jana Rubczaka.

W porównaniu z pierwszym dziesięcioleciem istnienia galerii, w latach dwudziestych radykalnie zmniejszyły się zakupy. Do udanych nabytków w tym czasie można zaliczyć prace lwowskich artystów: Portret dzieci pochylonych nad książką Feliksa Szczęsnego Morawskiego (był on bardziej znany jako krytyk artystyczny, pisarz, historyk, współpracownik Ossolineum w latach 1847-1852), Jarmark w Przemyślu Tadeusza Rybkowskiego, Autoportret Zygmunta Sidorowicza, Huculską Madonnę - tryptyk Kazimierza Sichulskiego.

W dalszym ciągu napływały do galerii cenne dary. Po zakończeniu pierwszej wojny światowej na podstawie zapisu Floriana Ziemiałkowskiego jego rodzina przekazała do galerii kilka obrazów Wilhelma Leopolskiego i wielką scenę wschodnią Tadeusza Ajdukiewicza Modlitwa na pustyni. W roku 1919 Julia Mussilowa przekazała niewielką, lecz cenną kolekcję obrazów malarzy lwowskich; Jana Maszkowskiego, Kornelego Szlegla, Aleksandra Raczyńskiego i kilku innych. Dar Erazma Barącza z roku 1925 wzbogacił galerię o Portret Tadeusza Barącza pędzla Jacka Malczewskiego, Portret Erazma Barącza pędzla Leona Wyczółkowskiego i szereg innych dzieł. W roku 1928 malarz Ludwik Kwiatkowski, który wiele lat spędził we Lwowie, ofiarował około 50 portretów, pejzaży i martwych natur.

Wyjątkowo ważne darowizny miały miejsce również w latach trzydziestych. W roku 1933 z zapisu Kazimierza Fedorowicza oraz od Kazimierza Pruszkowskiego z Paryża weszło do galerii siedem dzieł Witolda Pruszkowskiego. Dzięki tym darom, w których znalazły się tak znakomite obrazy, jak Wiosna, Portret Stefanii Fedorowiczowej, Madonna, Trzy palety i Wierzby, zespól prac malarza w galerii lwowskiej nabrał wyjątkowego znaczenia. W tym samym roku Zuzanna Dylewska podarowała portrety pędzla malarzy ze środowiska lwowskiego: Marcina Jabłońskiego, Karola Schweikarta oraz jeden z najdoskonalszych portretów kobiecych Alojzego Reichana, wyobrażający Helenę Matzel z Wroczynerów.

Wśród dzieł ofiarowanych w roku 1939 przez Stanisława Badeniego znalazły się: dużej wartości artystycznej obraz Wacława Szymanowskiego Opowiadanie górala, rzadki, z wczesnego okresu twórczości pejzaż Tadeusza Ajdukiewicza Tabun koni, a także krajobrazy Jana Stanisławskiego, Stanisława Czajkowskiego, Romana Bratkowskiego, pastele Alfonsa Karpińskiego, Teodora Axentowicza i Odo Dobrowolskiego, młodo zmarłego artysty lwowskiego, działającego na początku XX wieku. W latach trzydziestych Aleksander Hajdecki i Stanisława Felicja Obtułowicz ofiarowali różne obrazy Wilhelma Leopolskiego, malarz Władysław Jarocki własny obraz Portret Władysława Kozickiego, Luna Drexlerówna, bardziej znana jako rzeźbiarka - swój malarski autoportret. W latach trzydziestych dzięki zakupom, które w porównaniu z latami dwudziestymi wzrosły, powiększyły się w galerii zespoły prac Antoniego Langego, Karola Schweikarta, Karola Arenda, Marcina Jabłońskiego, Franciszka Tępy, Artura Grottgera, Aleksandra Kotsisa, Wilhelma Leopolskiego i Zygmunta Sidorowicza. Za wyjątkowy sukces należy uznać zakup dwóch pięknych obrazów Władysława Słowińskiego - Morze z liliowymi skałami i Martwa natura ze srebrną misą i owocami, a także prac Wojciecha Weissa (m. in. Modelka), Stanisława Dębickiego Portret kobiety czytającej gazetę, Władysława Lama Sen, Zygmunta Radnickiego Martwa natura z wazą, karafką i owocami. Kupowano ponadto prace Stanisława Rejchana, Marcelego Harasimowicza, Adama Styki, Ludwika Kurelli, Edwarda Rydza, Eugeniusza Marcina Kazimirowskiego, Franciszka Horodyskiego, Antoniego Markowskiego, Kazimierza Łotockiego, Bronisławy Rychter-Janowskiej, Zofii Albinowskiej, Antoniego Bartkowskiego, Mieczysława Reyznera, Kajetana Stefanowicza, Erno Erba i innych, przeważnie tych artystów, których twórczość związana była ze Lwowem. Należy stwierdzić, że kupiono sporo obrazów popularnych w tym czasie twórców przywiązanych do tradycji artystycznej i malarzy drugorzędnych, pominięto natomiast niemal całkowicie dzieła odzwierciedlające nowe, awangardowe prądy w polskim malarstwie lat dwudziestych i trzydziestych.

Po wybuchu drugiej wojny światowej i przyłączeniu ziem wschodnich do ZSRR w 1939 roku w lwowskich zbiorach artystycznych przeprowadzono reorganizację. W roku 1940 włączono do galerii obrazów malarstwo z rozwiązanego Muzeum im. książąt Lubomirskich, najstarszego lwowskiego muzeum, założonego przy Instytucie Ossolińskich w roku 1823.

Muzeum im. Lubomirskich, tworzone przede wszystkim z rozmaitych darów, posiadało bogatą i różnorodną kolekcję malarstwa polskiego. Galeria otrzymała więc wiele płócien najznakomitszych mistrzów. Trzeba tu koniecznie wspomnieć Portret hetmana Jana Klemensa Branickiego Marcelego Bacciarellego, Portret Franciszka Smuglewicza Józefa Peszki oraz dzieła malarzy austriackich pracujących w Polsce - portrecistów Józefa Grassiego (Portret Teresy Lubomirskiej jako Hebe) Jana Chrzciciela Lampiego. Po raz pierwszy w murach galerii pojawiło się płótno głośnego portrecisty Henryka Rodakowskiego, i od razu rzecz tak znakomita, jak Portret córki artysty. Wspaniałymi zaletami wyróżniają się Autoportret (1862) Andrzeja Grabowskiego, Portret Andrzeja Grabowskiego i Płacz na pogorzelisku (Po napadzie Tatarów) Leopolda Loefflera, Wnętrze katedry Św. Jana w Warszawie Marcina Zaleskiego oraz scena batalistyczna Juliusza Kossaka Wierny towarzysz.

Eksponaty dawnego Muzeum im. Lubomirskich wzbogaciły galerię o nowe nazwiska, albo też wniosły nowe elementy do twórczości artystów już w galerii reprezentowanych. Trzeba tu wspomnieć Jana Józefa Haara, lwowianina, uprawiającego w zasadzie malarstwo portretowe, i jego nocny pejzaż Młyn wodny w świetle księżyca, Józefa Brodowskiego - twórcę interesującego obrazu Synagoga w Przeworsku, ofiarowanego niegdyś przez założyciela muzeum, księcia Henryka Lubomirskiego - portrecistów Jana Rustema, Romualda Chojnackiego (trzy portrety), Ksawerego Jana Kaniowskiego (Autoportret, 1847) i przedstawicieli wielkiej plejady twórców lwowskiego portretu w duchu biedermeieru: Karola Schweikarta, Karola Arenda, Alojzego Reichana, Marcina Jabłońskiego, Jana Moraczyńskiego, Franciszka Ksawerego Preka i innych. Znalazła się tu także wczesna kompozycja Jana Matejki Karol Gustaw i Szymon Starowolski przed grobem Władysława Łokietka na Wawelu - praca dyplomowa, wieńcząca studia w krakowskiej Szkole Sztuk Pięknych w roku 1857.

Z tych samych zbiorów trafiły do galerii obrazy Jacka Malczewskiego Pytia i Studium kobiety (1907), Juliana Falata Śnieg, Hipolita Lipińskiego Młody góral, a także wspaniałe szkice malarskie Henryka Siemiradzkiego, Aleksandra Gierymskiego, Józefa Chełmońskiego i Olgi Boznańskiej.

W roku 1940 przekazano do galerii zbiory Bolesława Orzechowicza, duży zespół obrazów, który stanowił oddział Muzeum Narodowego im. Jana III we Lwowie. Ta kolekcja, stworzona przez znanego adwokata Bolesława Orzechowicza z Kalnikowa pod Przemyślem i w roku 1919 ofiarowana Lwowu przez niego, składała się przeważnie z dzieł polskich artystów XVIII, XIX i początku XX wieku.

Mimo iż poziom kolekcji był nierówny, zawierała sporo obiektów o dużej wartości artystycznej. Spośród najbardziej godnych uwagi warto odnotować Portret króla Stanisława Augusta (około 1786) Marcelego Bacciarellego oraz kompozycje historyczne: Zgon Acerna Wilhelma Leopolskiego (drugi wariant), Sułtan Bajazet w niewoli u Tamerlana Stanisława Chlebowskiego i Łokietek pod Ojcowem Wojciecha Gersona.

Świetne płótna reprezentowały w kolekcji Orzechowicza twórczość Witolda Pruszkowskiego (Bachantka), Zygmunta Sidorowicza (Wiejska droga jesienią), Władysława Wankiego (Na pełnym morzu), Franciszka Żmurki (studium portretowe do jednego ze znanych obrazów Laudamus feminam), Jacka Malczewskiego (Chrystus przed Piłatem), Alfonsa Karpińskiego (Portret kobiety na tle lustra), Jana Stanisławskiego (Kwitnący sad, Biała Cerkiew), Józefa Czajkowskiego (Flirt). Lwowska galerię wzbogaciły również obrazy Artura Grottgera, Aleksandra Kotsisa, Andrzeja Grabowskiego, Aleksandra Raczyńskiego, Kazimierza Pochwalskiego, Władysława Bakałowicza, Seweryna Bieszczada, Aleksandra Gryglewskiego, Józefa Jaroczyńskiego, Michała Wywiórskiego, Zygmunta Rozwadowskiego, Tadeusza Ajdukiewicza i kilku innych. W zbiorach Orzechowicza były portrety (przeważnie wizerunki członków rodziny ofiarodawcy) pędzla malarzy cieszących się tradycyjnie popularnością wśród kolekcjonerów w Galicji - Józefa Pitschmanna, Kornelego Schlegla, Karola Schweikarta i Alojzego Reichana.

Przystępując do omawiania innych kolekcji, które powiększyły zasoby galerii, zatrzymajmy się przede wszystkim przy zbiorach Dzieduszyckich. Trafiły stamtąd do galerii cenne portrety Antoniego i Tekli Bielskich pędzla Józefa Chojnickiego (namalowane w roku 1782), portret założyciela Ossolineum Józefa Maksymiliana Ossolińskiego, przypisywany Janowi Kantemu Maszkowskiemu, pejzaże Antoniego Langego i Jana Nepomucena Głowackiego (dotąd nieobecnego w galerii) oraz grupa portretów rodzinnych hrabiów Dzieduszyckich, malowanych przez Alojzego Reichana. Ważny nabytek stanowiły obrazy Hipolita Lipińskiego Lirnik i Portret Alfonsyny Dzieduszyckiej Henryka Rodakowskiego.

W roku 1940 przekazano do galerii niewielki zbiór obrazów zachodnioeuropejskich i polskich z muzeum przy Bibliotece Baworowskich. Podwaliny tego muzeum stworzył w połowie XIX wieku hrabia Wiktor Baworowski, który odziedziczył pewna liczbę dzieł z kolekcji hrabiego Macieja Starzeńskiego.

Wśród najbardziej interesujących płócien malarzy polskich w zbiorach Biblioteki Baworowskich były doskonałe portrety Józefa Komorowskiego, Macieja i Marii Starzeńskich, malowane przez Józefa Pitschmanna, od razu uznany za arcydzieło w galerii portret Aleksandra Batowskiego pędzla Antoniego Brodowskiego oraz trzy znakomite obrazy Artura Grottgera - Portret młodej damy w żółtej sukni i dwa realistyczne portrety chłopców z Barszczowic. Znalazła się też pewna liczba anonimowych portretów z XVIII i początku XIX wieku oraz portrety lwowskich malarzy okresu biedermeieru.

Wiele cennych płócien polskich twórców z końca XIX i początku XX wieku trafiło do galerii ze zbiorem dzieł sztuki hrabiego Leona Pinińskiego. Chlubnym wkładem do galeryjnej kolekcji stały się obrazy tak znakomitych artystów, jak Ferdynand Ruszczyc, Jan Stanisławski, Józef Mehoffer, Stanisław Kamocki, Jacek Malczewski (między innymi Autoportret z postacią kobiecą i Portret Leona Pinińskiego), pastele Leona Wyczółkowskiego (spośród kilku prac wyróżnia się doskonały Autoportret - replika podobizny znajdującej się w Muzeum Narodowym w Krakowie), Teodora Axentowicza, Odo Dobrowolsklego i kilku innych.

Interesującym uzupełnieniem zasobów galerii okazała się kolekcja Eugeniusza Reitera. Malarstwo XIX wieku reprezentują tu dzieła Aleksandra Gryglewskiego, Franciszka Żmurki i Włoski pejzaż Henryka Siemiradzkiego, a początku XX wieku - dziesięć prac Jacka Malczewskiego, głównie niedużego formatu obrazy i szkice, a także charakterystyczne dzieło Kazimierza Sichulskiego z lat dwudziestych Bachanalie. W tym samym czasie do galerii wpłynęło kilka ważnych płócien Jacka Malczewskiego z kolekcji Brunickich - Chrystus i Samarytanka, Portret Ludwika Żeleńskiego i dwa warianty Autoportretu z muzą, (1904 i 1905).

W latach 1940-1941 Ukraińskie Muzeum Narodowe we Lwowie (dzisiaj Lwowskie Muzeum Sztuki Ukraińskiej) przekazało galerii dziesięć obrazów Malczewskiego. W tym niezwykle cennym zespole znajdowały się arcydzieła wybitnego reprezentanta symbolizmu: Kobiety grabiące siano, Rycerz i fauny, tryptyk Autoportret z faunami i Chrystus w Emaus.

W tym samym czasie ze zbiorów Ukraińskiego Muzeum Narodowego przekazano zwieńczenie ołtarza z wyobrażeniem Zaśnięcia Matki Boskiej, wiązane dzisiaj z malarzem Teofilem Stanclem, hipotetycznym twórcą tryptyku z Wójtowej i paru innych. Obecnie przypisuje się jemu również dwa skrzydła ołtarza, z wyobrażeniami świętych na awersach i scen pasyjnych na rewersach. Ten obiekt trafił do galerii w roku 1940 ze zbiorów dawnego Muzeum Przemysłowego we Lwowie. Wymienione wyżej eksponaty, które powstały zapewne około roku 1525, są najstarszymi zabytkami w dziale malarstwa polskiego w galerii.

W roku 1940 udało się zakupić kilka doskonałych obrazów od prywatnych właścicieli. Są to przede wszystkim dwa pełne wyrazu płótna Władysława Słowińskiego Młody rybak z Doelan i Martwa natura z głową niedźwiedzia oraz Martwa natura z maską, interesująca kompozycja Eustachego Wasilkowskiego, członka grupy »Linia«, pracującego we Lwowie. Przybyły również dzieła ze spuścizny lwowskich artystów Antoniego i Kajetana Stefanowiczów. Na szczególną uwagę zasługują prace Kajetana, artysty zmarłego w młodym wieku, przedstawiciela modernizmu. Lwowski malarz Bronisław Olszewski przekazał kilka swoich prac oraz dzieła (głównie różnorodne szkice) swego brata Mariana Olszewskiego.

Faszystowska okupacja Lwowa przerwała normalne funkcjonowanie muzeum i spowodowała nieodwracalne straty. Z galerii zrabowano ponad dwieście płócien, w tym także pędzla polskich malarzy. W latach wojny zginęły również inwentarze muzealne.

Galeria wznowiła działalność natychmiast po wyzwoleniu. Już w roku 1945 do muzeum wpłynęły nowe eksponaty. Dział malarstwa polskiego powiększył się o dzieła twórców z lat dwudziestych i trzydziestych, dawniej w zbiorach nie reprezentowanych, jak Pejzaż z domami przy drodze i Martwa natura Tadeusza Wojciechowskiego, członka lwowskiej grupy »artes«, Wspomnienie antyku Stanisława Teisseyre, sympatyzującego z tą grupa, Portret kobiety w czerwonej bluzce Zygmunta Menkesa, urodzonego we Lwowie, pracującego w Berlinie i w Paryżu, a od początku drugiej wojny światowej przebywającego w USA. Nie udało się, niestety, ustalić źródła pochodzenia tych obrazów. W roku 1946 Stefan Madurowicz ofiarował Martwą naturę z rzeźbą Władysława Krzyżanowskiego, zamieszkałego we Lwowie utalentowanego malarza martwych natur, członka krakowskiego Cechu Artystów Plastyków »Jednoróg«.

W roku 1946 decyzja rządu Ukraińskiej SRR przekazano do Muzeum Śląskiego we Wrocławiu duży zespół obrazów ze zbiorów Lwowskiej galerii, między innymi dziewięćdziesiąt dwa dzieła z głównej kolekcji, a także wiele obrazów z dawnej kolekcji Muzeum im. Lubomirskich, ze zbiorów Orzechowicza, Pinińskiego i innych.

W następnych latach zasoby galerii, w tym również jej polska część, nieustannie się powiększały. Przyjmowano obiekty przekazywane z innych muzeów i pochodzące z darów, dokonywano zakupów u prywatnych właścicieli- Przekazywanie prac z poszczególnych zbiorów odbywało się w różnych okresach, odstąpimy więc nieco od przyjętej zasady chronologicznego przeglądu i omówimy uzyskane obrazy według proweniencji.

Najistotniejsza rolę w kształtowaniu działu polskiego malarstwa w galerii, zwłaszcza malarstwa XVII-XVIII stulecia, odegrało przeniesienie dziesiątków płócien ze zbiorów Lwowskiego Muzeum Historycznego. I tak liczna kolekcja malarstwa tego muzeum, do której włączono dzieła ze zbiorów zamkowych w Podhorcach, Żółkwi i Rozdołu, została znacznie wzbogacona w roku 1940 o wiele cennych eksponatów z dawnego Muzeum im. Lubomirskich i z Muzeum Narodowego im. Jana III. Pokaźna część kolekcji z Muzeum Historycznego przekazano dużymi partiami w latach 1954, 1961, 1967, 1971 i 1983.

Dzięki tym przegrupowaniom skarbów artystycznych galeria uzyskała kilkadziesiąt obrazów o tematyce religijnej i portretów Szymona Czechowicza, pochodzących z zamku w Podhorcach, oraz wspaniałe przykłady sztuki portretowej XVII wieku, między innymi Portret Krzysztofa Zbaraskiego (1627), znajdujący się niegdyś w zbiorach Muzeum im. Lubomirskich, i Portret Jakuba Sobieskiego również stamtąd, pierwotnie należący prawdopodobnie do kolekcji zamkowej w Żółkwi. Atrybucja portretu Sobieskiego nieraz była zmieniana; ostatnio przypisuje się go nadwornemu malarzowi Jana III, Janowi Triciusowi. Oprócz portretów Jana III, Marii Kazimiery i kilku innych z Żółkwi, wyróżnia się wysokim poziomem artystycznym Portret Jakuba Sobieszyna, dzieło nieokreślonego malarza z drugiej połowy XVII wieku. Do tej książki włączyliśmy ponadto kilka charakterystycznych przykładów malarstwa drugiej połowy XVII wieku: portrety Michała Korybuta Wiśniowieckiego i Marii Eleonory, a z wieku XVIII portret Marianny Sierakowskiej pędzla krakowskiego portrecisty Łukasza Ortowskiego. Malarstwo portretowe XVII-XVIII wieku przeniesione z Muzeum Historycznego znajduje się, z nielicznymi wyjątkami, w zamku w Olesku, gdzie w roku 1975 otwarto filię galerii. Obrazy przekazane z Muzeum Historycznego znacznie wzbogaciły również zespół malarstwa dziewiętnastowiecznego. Trafiły tutaj dzieła tak wartościowe, jak Portret Hiacynta Małachowskiego Józefa Pitschmanna, Portret wojewody gnieźnieńskiego Józefa Radzimińskiego Marcelego Bacciarellego (z późnego okresu twórczości, bo datowany około roku 1810), Portret Zofii z Lafontaine'ów Hauke Franciszka Ksawerego Lampiego, Portret Ludwika Millera Aleksandra Kokulara, Autoportret (1817) Aleksandra Modlińskiego, obrazy Rafała Hadziewicza, w tym Portret Michała Wiszniewskiego i Śmierć generała Henryka Kamieńskiego pod Ostrołęką, a także prace Jana Kantego Maszkowskiego, Karola Schweikarta, Alojzego Reichana, Floriana Lundy, Kornelego Szlegla, Aleksandra Raczyńskiego, Franciszka Tepy, Andrzeja Grabowskiego, Leopolda Loefflera, Alfreda Schouppe, Józefa Jaroczyńskiego, Juliusza Kossaka, Wilhelma Leopolskiego, Stanisława Chlebowskiego i kilku innych. Wiele obrazów malarzy lwowskich pochodziło z dużego zespołu, który w roku 1922 podarowała Muzeum Narodowemu im. Jana III znana kolekcjonerka Helena Dąbczańska. Spośród obrazów z Muzeum Historycznego jako zasługujące na szczególna uwagę trzeba wymienić: szkic malarski Henryka Siemiradzkiego Orfeusz w podziemnym królestwie, wielkie płótno Witolda Pruszkowskiego W drodze na Sybir i wspaniały obraz Aleksandra Gierymskiego Ulica nocą, który należy do arcydzieł galeryjnych.

W latach 1952 i 1971 wpłynęły do galerii niewielkie zespoły obrazów malarzy polskich z Lwowskiego Muzeum Sztuki Ukraińskiej. Do najbardziej interesujących trzeba zaliczyć Wnętrze katedry Św. Marka w Wenecji Aleksandra Gierymskiego, obraz Ślepy Hucuł Kazimierza Sichulskiego oraz Zimowe słońce w Karpatach - niewątpliwie najlepszy obraz Władysława Jareckiego w galerii.

W roku 1974 przekazano do galerii ze zbiorów Lwowskiej Biblioteki Naukowej im. W. Stefanyka Akademii Nauk USRR portrety, przeważnie szkoły lwowskiej XIX wieku, które należały poprzednio do Muzeum im. Lubomirskich i do zbiorów Pawlikowskich. Z tych ostatnich galeria uzyskała interesujący Autoportret (1851) krakowskiego pejzażysty Saturnina Swierzyńskiego.

Obrazy polskich artystów dostawały się do galerii nie tylko ze zbiorów lwowskich, ale także z muzeów w innych miastach. Na przykład w roku 1959 w zamian za obrazy malarzy wileńskich przekazano z Wileńskiego Muzeum Sztuk Pięknych ponad dwadzieścia płócien twórców z XIX i XX wieku, które w swoim czasie trafiły tam ze zbiorów Wileńskiego Towarzystwa Przyjaciół Nauk.

W ten sposób stało się możliwe wypełnienie pewnych luk. Doszły obrazy twórców tak wybitnych, a poprzednio nie reprezentowanych, jak Anny Bilińskiej-Bohdanowiczowej Starzec z książką i Konrada Krzyżanowskiego Przy fortepianie. Jednocześnie lwowska galerię uzupełniły dzieła tak cenne, jak Portret Antoniego Edwarda Odyńca Antoniego Brodowskiego, Portret dziewczynki z rodziny Romanowskich Józefa Simmlera, Legioniści polscy we Włoszech Januarego Suchodolskiego, Ogród Jana Stanisławskiego, Woły u wodopoju Leona Wyczółkowskiego - studium do znanego obrazu Orka na Ukrainie z Muzeum Narodowego w Krakowie, Portret kobiety Olgi Boznańskiej malowany w Monachium w roku 1888, wyjątkowy przykład wczesnej maniery malarki, i wreszcie trzy obrazy Fryderyka Pautscha - pejzaż i dwie sceny teatralne.

W roku 1964 galeria otrzymała z Muzeum Sztuki Ukraińskiej w Kijowie dwie kompozycje wybitnego artysty, malarza nadwornego Stanisława Augusta, Jana Bogumiła Plerscha (do tego czasu nie figurującego w zbiorach): Nocna iluminacja Kaniowa z okazji przyjazdu Stanisława Augusta i Katarzyny II i Odjazd Katarzyny II z Kaniowa, ilustrujące wydarzenie historyczne z roku 1787.

W latach sześćdziesiątych przewieziono do galerii cztery monumentalne kompozycje batalistyczne, wykonane przez kilku artystów do kościoła farnego w Żółkwi w bliżej nie określonym czasie. Bitwa pod Kłuszynem przypisywana jest Szymonowi Boguszowiczowi, lwowskiemu malarzowi pochodzenia ormiańskiego z pierwszej potowy XVII wieku. Marcin Altomonte, wychowanek szkoły włoskiej, pracujący dla Jana III Sobieskiego, jest twórcą Odsieczy Wiednia i Bitwy pod Parkanami. Na czwartym obrazie z tego wyjątkowego zespołu - Bitwie pod Chocimiem - dawniej oznaczonym nazwiskiem Kaestler, malarza zupełnie nieznanego, a także przypisywanym flamandzkiemu malarzowi Ferdinandowi van Kessel, odkryto sygnaturę jednego z najwybitniejszych malarzy gdańskich z drugiej polowy XVII wieku - Andrzeja Stecha. Sygnaturę znaleziono pod warstwa przemalowań podczas restauracji obrazu, dokonanej w roku 1985 w galerii. Wszystkie te kompozycje batalistyczne znajdują się obecnie w filii galerii, w Olesku.

Zbiory malarstwa polskiego w galerii powiększają się nieustannie również dzięki systematycznym zakupom. W latach pięćdziesiątych i sześćdziesiątych nabyto od różnych właścicieli prywatnych obrazy między innymi Stanisława Dębickiego, Stefana Filipkiewicza, Stanisława Kamockiego, Feliksa Wygrzywalskiego. Do wyjątkowo udanych zakupów trzeba zaliczyć wspaniały Portret kobiety z dzieckiem Fryderyka Pautscha, a także obrazy malarzy, których dzieł galeria dotychczas nie posiadała: płótna kapistów - Jana Cybisa Pejzaż i Zygmunta Waliszewskiego Pejzaż z Meaux oraz Martwa natura z gruszkami, pastelę Głowa kobiety - charakterystyczne dzieło członka grupy »Rytm« Wacława Borowskiego, Pejzaż z chatą - wczesna praca Jonasza Sterna, oraz Ulica. Kasztany pędzla Stanisława Osostowicza. Dwaj ostatni byli członkami Grupy Krakowskiej.

Z dorobku twórców dziewiętnastowiecznych zakupiono w latach, pięćdziesiątych i sześćdziesiątych dzieła tak znakomite, jak Pojednanie Artura Grottgera i Chwytanie konia na arkan Józefa Brandta. Istotnym uzupełnieniem zbioru lwowskiego malarstwa portretowego były: Portret Marcelego Maszkowskiego, syna artysty malowany przez Jana Kantego Maszkowskiego i Portret matki pędzla Marcelego Maszkowskiego, nabyte od spadkobierców rodziny Maszkowskich. Z kolekcji prywatnej galeria uzyskała obraz Ułan na koniu Aleksandra Orłowskiego, bodaj najlepsze w galerii dzieło tego wybitnego rysownika i malarza epoki romantyzmu.

Najcenniejsze nabytki w ostatnim dwudziestoleciu - głównie płótna malarzy XX wieku - zawdzięcza galeria działalności komisji ekspertów. Na przykład w roku 1974 od Jadwigi Jamroz we Lwowie zakupiono niewielki, ale bardzo cenny zbiór obrazów, który poprzednio należał do krewnego właścicielki, lwowskiego inżyniera Mariana Wyleżyńskiego. Zbiór ten zawierał prace kapistów: Jana Cybisa, Hanny Rudzkiej-Cybisowej, Zygmunta Waliszewskiego i Józefa Czapskiego oraz Czesława Rzepińskiego, który był członkiem grupy »Zwornik«.

Do najciekawszych nabytków można zaliczyć również Autoportret Andrzeja Pronaszki, dzieło do pewnego stopnia wyjątkowe w dorobku tego znanego formisty, Bretonki Henryka Langermana, jedna z nielicznych prac artysty z Drohobycza, pracującego we Francji i we Lwowie, gdzie zginął w czasie okupacji hitlerowskiej i gdzie prawdopodobnie uległ zagładzie jego dorobek twórczy, oraz Słoneczniki. Ogród koło domu Zygmunta Menkesa - ten obraz z wczesnego okresu twórczości autor ofiarował niegdyś lwowskiemu artyście Leopoldowi Łowickiemu. Za wyjątkowy sukces trzeba uznać nabycie w roku 1978 od prywatnego właściciela wspaniałego obrazu Jacka Malczewskiego Portret Antoniego Lanckorońskiego z żoną. Z darów, jakie wpłynęły w ostatnich latach, można wymienić obraz Zygmunta Radnickiego Martwa natura z bananem, przekazana w roku 1979 przez A. Nikodemowicza.

Z ważniejszych nabytków z ostatnich lat trzeba wspomnieć także obrazy malarzy dziewiętnastowiecznych: Portret młodej kobiety z córką (1824) Józefa Oleszkiewicza, Portret Antoniego Kaniowskiego (1878) Wilhelma Leopolskiego oraz dzieła Alojzego Reichana, Karola Arenda, Karola Schweikarta, Aleksandra Raczyńskiego, Antoniego Langego i innych.

Przystępując do krótkiej charakterystyki słabych i mocnych stron lwowskich zbiorów malarstwa polskiego trzeba stwierdzić, że niewiele jest obrazów z XVI i XVII wieku, nieliczne są również dzieła przedstawicieli kierunków awangardowych z lat dwudziestych i trzydziestych, dotkliwie odczuwa się całkowity brak obrazów z czasów po drugiej wojnie światowej. Najpełniej i w miarę wszechstronnie przedstawia się dorobek artystyczny z XVIII, XIX i z początku XX wieku. Ale nawet w najliczniejszym pod względem liczby płócien i nazwisk artystów dziale malarstwa XIX i początku XX wieku występują istotne braki. Tacy wybitni twórcy, jak Piotr Michałowski, Władysław Podkowiński, Józef Pankiewicz, Konrad Krzyżanowski, Ludwik De Laveaux i kilku innych, reprezentowani są pojedynczymi pracami, nie zawsze najlepszymi. Obrazów malarzy tak dużej klasy, jak Wojciech Kornel Stattier, Teofil Kwiatkowski, Maksymilian Gierymski, Witold Wojtkiewicz w ogóle nie ma; jest kilka zaledwie pasteli Stanisława Wyspiańskiego. Mimo wymienionych niedostatków, w sumie kolekcja polskiego malarstwa w galerii ma niewątpliwie walor niezwykły. W tej chwili w zbiorach muzealnych znajduje się sześćdziesiąt osiem płócien Jacka Malczewskiego, dwadzieścia pięć Jana Stanisławskiego, po osiemnaście Witolda Pruszkowskiego i Stanisława Chlebowskiego, szesnaście Artura Grottgera, ponad dziesięć Jana Matejki, Henryka Siemiradzkiego, Leopolda Loeffiera i Aleksandra Kotsisa, osiem Józefa Czajkowskiego, po siedem Hipolita Lipińskiego, Alfreda Schouppego, Leona Wyczółkowskiego i Olgi Boznańskiej.

Zespoły obrazów wielu innych twórców cieszących się popularnością i uznaniem, choć liczebnie niezbyt duże, z reguły odznaczają się wysokim poziomem artystycznym.

Cecha specyficzna zbiorów lwowskich jest to, że znajduje się w nich wiele prac artystów, których twórczość związana była ze Lwowem i z Galicją. Na przykład, w posiadaniu galerii jest około pięćdziesięciu płócien Szymona Czechowicza pracującego w Podhorcach (w tym obrazy z jego pracowni). Jedyna w swoim rodzaju jest kolekcja malarstwa portretowego z przełomu XVIII i XIX wieku oraz z połowy wieku XIX. Reprezentowani są w niej liczni artyści, którzy pracowali w Galicji - Polacy, Austriacy, Niemcy, Czesi, Ukraińcy - w większości wychowankowie wiedeńskiej Akademii Sztuk Pięknych. Trzeba w tym miejscu zaznaczyć, że galeria posiada około czterdziestu płócien Karola Schweikarta, ponad trzydzieści Alojzego Reichana i Marcina Jabłońskiego, osiemnaście Kornelego Schlegla, po dziesięć mniej więcej Józefa Pitschmanna, Józefa Reichana, Karola Arenda, Jana Kantego Maszkowskiego i Franciszka Tepy, a także pojedyncze prace wielu innych mistrzów lwowskich.

Jeżeli chodzi o lwowskich artystów, których szczytowa faza twórczości zamyka się w latach pięćdziesiątych-siedemdziesiątych ubiegłego stulecia, najpełniej reprezentowany jest Wilhelm Leopolski - dwudziestoma dwoma płótnami; obrazów Andrzeja Grabowskiego jest szesnaście, Aleksandra Raczyńskiego - trzynaście, Zygmunta Sidorowicza - siedem. W miarę wyczerpująco reprezentowana jest również twórczość następnego pokolenia: galeria posiada po dwadzieścia mniej więcej dzieł malarskich Stanisława Dębickiego, Feliksa Wygrzywalskiego, Kazimierza Sichulskiego, Tadeusza Rybkowskiego, Aleksandra Augustynowicza, ponad pięćdziesiąt Ludwika Kwiatkowskiego, Są też dzieła charakterystyczne dla twórczości wielu innych malarzy.

Można bez przesady stwierdzić, że poza granicami Polski lwowska kolekcja malarstwa polskiego jest największa i ma ogromna wartość. Pokazuje różne etapy rozwojowe i tendencje stylowe, skupia dzieła twórców najwybitniejszych, ale także rzadko spotykanych i mało znanych. Galeria nieustannie czyni starania o powiększenie kolekcji malarstwa polskiego, dąży do naukowego opracowania zbiorów i spopularyzowania ich w szerokich kręgach miłośników sztuki.

Obrazy z galerii lwowskiej są ciągle eksponowane na najrozmaitszych wystawach organizowanych w muzeum, wędrują również do Polski. Pokazano je między innymi na wystawach monograficznych w Muzeum Narodowym w Warszawie: Stanisława Lentza (1976), Wojciecha Gersona (1978), Józefa Simmlera (1979), Konrada Krzyżanowskiego (1980), Marcina Zaleskiego (1983-1984) i Antoniego Brodowskiego (1984-1985). Dzieła Jacka Malczewskiego eksponowano w roku 1968 w Muzeum Narodowym w Poznaniu na najbardziej reprezentatywnej wystawie twórczego dorobku tego mistrza, natomiast w latach 1987-1988 wystawa składająca się wyłącznie z obrazów z galerii lwowskiej była prezentowana w muzeach w Rzeszowie i w Przemyślu. W ostatnich latach malarstwo polskie z galerii lwowskiej eksponowano ponadto na wystawach: W kręgu Brandta. W 70 rocznicę śmierci malarza, Muzeum Okręgowe w Radomiu (1985), Grottger. Wystawa w 150 rocznicę urodzin i 320 rocznicę śmierci Artysty, Muzeum Narodowe we Wrocławiu i Muzeum Narodowe w Krakowie (1987-1988).

W samej galerii natomiast urządzono w ostatnich czasach wystawy Jacka Malczewskiego, Jana Stanisławskiego i Jana Matejki. Na wielkich wystawach Lwowska secesja (1984), Lwowskie malarstwo portretowe pierwszej polowy XIX wieku (1987) eksponowano liczne dzieła artystów polskich ze zbiorów galerii. W głównym gmachu muzeum oraz w głównej filii - zamku w Olesku - pokazane są na stałych wystawach liczne prace największych polskich artystów.

Tekst powyższy pochodzi z albumu pt. "Lwowska galeria obrazów. Malarstwo polskie" wydanego przez Oficynę Wydawniczą AURIGA, Wydawnictwa Artystyczne i Filmowe, Warszawa 1990.